Βίντεο: το νεφέλωμα της Κεφαλής του Αλόγου

Από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τη NASA, δόθηκαν στη δημοσιότητα νέες εικόνες του νεφελώματος Κεφαλή του Αλόγου των τηλεσκοπίων Herschel και Hubble.


Το νεφέλωμα όπως το είδε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble

Η Κεφαλή του Αλόγου βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα, περίπου 1.300 έτη φωτός μακριά από εμάς. Το νεφέλωμα, το οποίο «διαγράφει» το σχήμα του κεφαλιού ενός αλόγου, αποτελείται από αέρια και πολύ πυκνή μεσοαστρική σκόνη.


Το νεφέλωμα όπως το είδε το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel

www.esa.int-physicsgg

Κλείνει οριστικά τα μάτια του» το τηλεσκόπιο Herschel

Για το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel απαιτούνταν ψύξη των οργάνων του κοντά στο απόλυτο μηδέν (-271° C)

Το τηλεσκόπιο Χέρσελ, το μεγαλύτερο που έχει σταλεί μέχρι σήμερα στο διάστημα και εκτοξεύτηκε το Μάιο του 2009 για τη μελέτη των αστρικών σχηματισμών, έκλεισε οριστικά τα «μάτια του» που παρατηρούσαν το σύμπαν μετά την εξάντληση των αποθεμάτων υγρού ηλίου για την ψύξη των κατόπτρων και των μηχανισμών του, ανακοίνωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA).
Στις αρχές Μαρτίου, η ESA είχε προειδοποιήσει ότι το τροχιακό τηλεσκόπιο υπερύθρων θα «κλείσει τα μάτια του τις προσεχείς εβδομάδες», μετά την πλήρη εξάτμιση των περίπου 2.300 λίτρων υγρού ηλίου που απαιτείται για την ψύξη των οργάνων του σε ένα επίπεδο κοντά στο απόλυτο μηδέν (-271° C).

Με πάνω από 25.000 ώρες καταγεγραμμένων δεδομένων από την έναρξη της λειτουργίας του, «το Χέρσελ μας προσέφερε μια εντελώς νέα όψη του σύμπαντος, δείχνοντας μας εικόνες που ήταν κρυμμένες μέχρι τώρα, όπως οι διαδικασίες, που δεν είχαμε ποτέ δει, της γέννησης αστέρων και του σχηματισμού γαλαξιών», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Γκέραν Πίλμπρατ, επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος αυτού της ESA.

Το τηλεσκόπιο βοήθησε επίσης αστρονόμους να εντοπίσουν την παρουσία νερού, που τα μόριά του είναι ζωτικής σημασίας για πιθανές μορφές ζωής «παντού στο σύμπαν», τόνισε.


O γαλαξίας της Ανδρομέδας με τα “μάτια” του διαστημικού τηλεσκοπίου Herschel (nasa.gov)

Τον Ιανουάριο, τα δεδομένα που μας μετέδωσε μας παρείχαν νέα στοιχεία για τον αστεροειδή Άποφι, ο οποίος αναμένεται να περάσει πολύ κοντά από τη γη το 2029 και στη συνέχεια το 2036.

Ακόμη και χωρίς καθόλου υγρό ήλιο, το Χέρσελ θα συνεχίσει να επικοινωνεί με επίγειους σταθμούς. Στις αρχές Μαΐου, θα πρέπει να αποσυρθεί από την ενεργό δράση και θα «παροπλιστεί» τοποθετούμενο σε μια ηλιοκεντρική τροχιά (γύρω από τον Ήλιο), διευκρίνισε η ESA.

Με διάρκεια ζωής τουλάχιστον τριών ετών, το Χέρσελ οφείλει το όνομά του στον φυσικό Ουίλιαμ Χέρσελ, ο οποίος ανακάλυψε τις υπέρυθρες ακτίνες το 1800. Το κύριο κάτοπτρο του, διαμέτρου 3,5 μέτρων, το καθιστά το μεγαλύτερο και πιο ισχυρό τηλεσκόπιο υπερύθρων ακτίνων που έχει σταλεί στο διάστημα.

“Το τέλος των παρατηρήσεων του Χέρσελ σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει το τέλος της αποστολής του: έχουμε ακόμη πολλές ανακαλύψεις να κάνουμε» από τις παρατηρήσεις που συνέλεξε, διαβεβαίωσε ο Γκέραν Πίλμπρατ.

Πηγή: AMΠE - bbc.co.uk-physicsgg

Full Moon Silhouettes

The Detailed Universe: This will Blow Your Mind.

Αστεροειδής που έπεσε στη Γη πριν από 66 εκατ. χρόνια έκαψε τον πλανήτη

Ο αστεροειδής που προσέκρουσε στη Γη προκάλεσε φωτιές σε όλο τον πλανήτη και η θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα έφθασε τους 1.400 βαθμούς Κελσίου

Φωτιές σε κάθε γωνιά της Γης, που κατέκαψαν σχεδόν κάθε δέντρο και αφάνισαν το 80% της ζωής, φαίνεται να προκάλεσε η πτώση του μεγάλου αστεροειδούς πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.
Η ομάδα ειδικών, με επικεφαλής τον Ντάγκλας Ρόμπερτσον από το Ινστιτούτο Ερευνας στις Περιβαλλοντικές Επιστήμες, χρησιμοποίησαν υπολογιστικά μοντέλα και οδηγήθηκαν στη διαπίστωση ότι η πτώση του αστεροειδούς ρευστοποίησε τεράστιες ποσότητες πετρωμάτων, οι οποίες εκτοξεύτηκαν πάνω από την ατμόσφαιρα της Γης. Οταν αυτό το υλικό άρχισε να πέφτει ξανά στη Γη, θέρμανε την ατμόσφαιρα σε τέτοιο βαθμό - η θερμοκρασία εκτιμάται ότι έφθασε στους 1.400 βαθμούς Κελσίου - σκοτώνοντας κάθε έμβιο οργανισμό που δεν ήταν προστατευμένος, είτε βρισκόταν στην ξηρά είτε στη θάλασσα. Καθώς το υλικό έφθανε στην ανώτερη ατμόσφαιρα και πάνω από αυτήν συμπυκνωνόταν σε κόκκους με μέγεθος ρυζιού.
«Αν υπήρχε κάποιος άνθρωπος στη Γη τότε, θα ήταν σαν να καθόταν για δυο-τρεις ώρες πάνω σε μια ψησταριά», είπε ο Ρόμπερτσον. Η ατμόσφαιρα για μερικές ώρες μετά την πτώση του αστεροειδούς εξέπεμπε ερυθρό χρώμα. Η συνολική ποσότητα της θερμότητας που προκλήθηκε από την υπέρυθρη ακτινοβολία ήταν αντίστοιχη με την έκρηξη βόμβας ενός μεγατόνου κάθε 7,5 χιλιόμετρα σε όλη την έκταση της Γης. Μία βόμβα υδρογόνου ενός μεγατόνου έχει περίπου την ίδια εκρηκτική ισχύ με 80 ατομικές βόμβες όπως εκείνη που ρίχτηκε στη Χιροσίμα. Η πρόσκρουση του αστεροειδούς στη Γη φαίνεται να απελευθέρωσε 100 εκατομμύρια μεγατόνους ενέργειας, λέει ο Ρόμπερτσον.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Journal of Geophysical Research - Biogeosciences».

Πηγή:http://www.tanea.gr/

Ενας κομήτης απειλεί τον Αρη αλλά και τα ερευνητικά ρομπότ με καταστροφή

Ενας «τρελός» κομήτης μπορεί του χρόνου να πέσει πάνω στον Αρη και να προκαλέσει έκρηξη με ισχύ ενός δισεκατομμυρίου μεγατόνων! Αν συμβεί αυτό δεν θα γλιτώσει κανένα από τα διαστημικά ρομπότ που βρίσκονται εκεί.
Είναι ο κομήτης C/2013 A1, ο οποίος σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς αναμένεται να περάσει σε απόσταση περίπου 23.000 μιλίων από τον Αρη, τον Οκτώβριο του 2014.
Ο κομήτης επισκέπτεται το ηλιακό σύστημα από το μακρινό Διάστημα, εξαιτίας της απρόβλεπτης φύσης του όμως η τροχιά του μπορεί να αλλάξει όταν πλησιάσει τον Ηλιο.
Η εξαέρωση των επιφανειακών στρωμάτων του, καθώς θα δέχεται την ηλιακή ακτινοβολία, μπορεί να αλλάξει την τροχιά του οδηγώντας τον κατευθείαν στον Κόκκινο Πλανήτη.
Ο αστροφυσικός Φιλ Πλέιτ εκτιμά ότι ακόμη κι αν η διάμετρος του κομήτη δεν ξεπερνά τα 10 χιλιόμετρα (κατά πάσα πιθανότητα είναι μεγαλύτερος), η έκρηξη που θα προκληθεί θα είναι 25 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη που έχει προκαλέσει το ισχυρότερο πυρηνικό όπλο που δοκιμάστηκε ποτέ στη Γη.
Οι κομήτες, όπως και οι αστεροειδείς, είναι κομμάτια πετρωμάτων που περιφέρονται στο ηλιακό μας σύστημα. Οι κομήτες όμως περιβάλλονται από πάγο ο οποίος δεν είναι κατ' ανάγκη νερό, αλλά και διοξείδιο του άνθρακα ή μονοξείδιο του άνθρακα.
Αυτά τα συστατικά στοιχεία του πάγου, μόλις ο κομήτης πλησιάζει τον Ηλιο, μεταπηδούν από στερεά σε αέρια κατάσταση σχηματίζοντας μεγάλους πίδακες.
Ο κομήτης C/2013 A1 βρίσκεται προς το παρόν σε απόσταση μεγαλύτερη από ένα δισεκατομμύριο χιλιόμετρα από τον Ηλιο. Συνυπολογίζοντας δεδομένα όπως η μάζα του, οι ειδικοί εκτιμούν πως αν πέσει στον Αρη θα έχει ταχύτητα μεγαλύτερη από 200.000 χλμ./ώρα.

Σάββατο 20 Απριλίου, 21:00 - 23.30, Παλιό Λιμάνι Χανίων Παγκόσμιο Αστροπάρτυ

Ο Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Κρήτης, Οι Αστρονόμοι χωρίς Σύνορα και οι Αστρονόμοι των Πεζοδρομίων σας προσκαλούν (καιρού επιτρέποντος) σε μία μαγευτική βραδιά γνωριμίας με τον νυχτερινό ουρανό το Σάββατο 20 Απριλίου από τις 21.00 μέχρι τις 23.30 στον λιμενοβραχίονα απέναντι από το καφέ Παλλάς. Ελάτε να δούμε μέσα από τηλεσκόπια τους δακτυλίους του Κρόνου, τις ζώνες του Δία, το νεφέλωμα του Ωρίωνα και δεκάδες άλλα πανέμορφα αντικείμενα του νυχτερινού ουρανού. Η εκδήλωση διεξάγεται στα πλαίσια του Παγκόσμιου Μήνα Αστρονομίας και της 6ης Διεθνής βραδιάς Αστρονομίας στα Πεζοδρόμια.



Καλή επιτυχία !

Στράτος.

Χιγκς: «Είμαι άθεος. Μην το λέτε πια σωματίδιο του Θεού»

«Πρώτα απ’ όλα, είμαι άθεος. Επομένως μην το αποκαλείτε σωματίδιο του Θεού».

Ο 83χρονος Πήτερ Χίγκς φαίνεται πια πως…μπούχτισε να διαβάζει και να ακούει όλο τον κόσμο να προσδίδει στο πιο διάσημο –πλέον – σωματίδιο του κόσμου Θεϊκή προέλευση.

Ο Χίγκς που ζει στο Εδιμβούργο και στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ήταν μεταξύ των τεσσάρων- πέντε επιστημόνων που προέβλεψε με την πιο εμπεριστατωμένη θεωρία την ύπαρξη του, αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα που διαδραματίζει το σωματίδιο στο Σύμπαν, αλλά δεν αποδέχεται ότι αποτελεί δημιούργημα μιας ανώτατης οντότητας.

Το παρατσούκλι «σωματίδιο του Θεού», δόθηκε στο σωματίδιο (μποζόνιο) όπως λέει ο Χιγκς, αρχικά σαν αστείο. «Και μάλιστα όχι ιδιαίτερα επιτυχημένο αστείο».

Το εμπνεύστηκαν ως τίτλο ενός δημοφιλούς επιστημονικού βιβλίου που κυκλοφόρησε το 1993, ο Λίον Λίντερμαν, κάτοχος βραβείου Νόμπελ, και ο Ντικ Τέρεσι, συγγραφέας επιστημονικών θεμάτων.

Ο Λέντερμαν είχε γράψει στο βιβλίο ότι «το μποζόνιο κατέχει τόσο εξέχουσα θέση στη φυσική σήμερα, διαδραματίζει τόσο καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια μας να κατανοήσουμε στη δομή της ύλης, ακόμη κι αν είναι ακόμη άφαντο, ώστε του προσέδωσα το παρατσούκλι σωματίδιο του Θεού».

Ο Λέντερμαν παραδέχεται βέβαια ότι ο τίτλος του βιβλίου, αντί για God particle (σωματίδιο του Θεού) θα ήταν πιο ορθός αν γραφόταν ως Goddamn particle (Αναθεματισμένο σωματίδιο) αλλά «ο εκδόπτης δεν θα μας άφηνε».

Ο Πήτερ Χιγκς, ο γνωστότερος ίσως εν ζωή επιστήμονας σήμερα, είπε στο BBC ότι ο χαρακτηρισμός σωματίδιο του Θεού είναι παραπλανητικός και δεν θα έπρεπε να είχε αποδοθεί.

http://www.tanea.gr/

Η Ελλάδα στα πάνω της και τα κάτω της

Οι παραμορφώσεις της Ελλάδας


Ένας νέος επεξεργαστής δεδομένων δημιουργεί χάρτες της παραμόρφωσης της γης από δορυφορικά δεδομένα ραντάρ σε μεγαλύτερες περιοχές και με περισσότερη ακρίβεια από ποτέ. Αυτοί οι χάρτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση και την παρακολούθηση των γεωλογικών φαινομένων.

Η γη κάτω από τα πόδια μας δεν είναι πάντα σταθερή. Σε ορισμένες περιοχές, το έδαφος βυθίζεται, ή υποχωρεί, λόγω της εξόρυξης μεταλλευμάτων, των σεισμών και της εξόρυξης φυσικού αερίου, μεταξύ άλλων παραγόντων. Υπάρχουν επίσης περιοχές που υφίστανται ανύψωση που προκαλείται, για παράδειγμα, από την αύξηση των ηφαιστείων ή τη σύγκρουση μεταξύ των τεκτονικών πλακών.

Η μέτρηση αυτών των αλλαγών δεν είναι πάντα εύκολη, ειδικά σε τεράστιες περιοχές ή όταν αυτές συμβαίνουν σε μέρη που δεν είναι εύκολα προσβάσιμα. Τα ραντάρ των δορυφόρων για την παρατήρηση της Γης, ωστόσο, μπορούν να χαρτογραφήσουν αυτές τις αλλαγές σε παγκόσμια κλίμακα και με ακρίβεια χιλιοστού.

Πλέον, έχει αναπτυχθεί ένας νέος επεξεργαστής, ο Wide Area Processor (WAP) , ο οποίος επεξεργάζεται αυτόματα την πλήρη χρονοσειρά των δεδομένων ραντάρ πάνω από μια συγκεκριμένη περιοχή και, στη συνέχεια, ενώνει τα γειτονικά δεδομένα με ομοιόμορφη ποιότητα, δίνοντας χάρτες χωρών με την παραμόρφωση της γης με πρωτοφανή ακρίβεια.

Χαρτογράφηση της μισής Ελλάδας

Για να το επιτύχει αυτό, ο WAP εφαρμόζει την τεχνική Συμβολομετρίας Persistent Scatterer . Οι "Επίμονοι Σκεδαστές" ( Persistent scatterers ) είναι σταθερά αντικείμενα που αντανακλούν καλά το ραντάρ, όπως οι μεταλλικές κατασκευές και τα κτίρια, και είναι συνεχώς παρόντα, καθώς ο δορυφόρος ακολουθεί την τροχιά του γύρω από τη Γη. Με τη μέτρηση των σημείων των σκεδάσεων εντός του κελιού ανάλυσης της κάθε εικόνας ραντάρ και με το συνδυασμό εικόνων που αποκτήθηκαν με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να εκτιμηθούν οι παραμορφώσεις του εδάφους σε επίπεδο χιλιοστού.

Σε μια από τις πρώτες δοκιμές του, ο WAP προσδιόρισε πάνω από ένα εκατομμύριο επίμονες σκεδάσεις πάνω από το μισό της ηπειρωτικής Ελλάδα. Στις αγροτικές περιοχές, υπήρχαν κατά μέσο όρο 10 σκεδάσεις ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, ενώ στις αστικές περιοχές, όπως η Αθήνα, παρατήρησε έως και 200 σκεδάσεις ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Χρησιμοποιώντας περίπου 360 gigabytes πρωτογενών δεδομένων ραντάρ από τους δορυφόρουςERS-1 και -2 , ο WAP αντιστοίχισε την παραμόρφωση του εδάφους σε περισσότερα από δέκα χρόνια, διαπιστώνοντας ότι ορισμένες περιοχές βυθίζονται κατά περίπου 10 χιλιοστά ανά έτος.

Υψηλή καθίζηση ανιχνεύθηκε στην Αθήνα, τη Λάρισα και γύρω από τον Κορινθιακό κόλπο μεταξύ άλλων. Τόσο καθίζηση όσο και ανύψωση εντοπίστηκαν μέσα και γύρω από την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Το επόμενο βήμα είναι να εφαρμοστεί WAP σε μια ολόκληρη ήπειρο. Τα δεδομένα υπάρχουν ήδη χάρη στις λήψεις δεκαετιών από τους δορυφόρους ERS-1 και -2 ξεκινώντας από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά η επεξεργασία αυτής της τεράστιας ποσότητας δεδομένων απαιτεί χρόνο.

Παραμορφώσεις στη βόρια Γερμανία

Επιπλέον, ο WAP έχει σχεδιαστεί για να επεξεργάζεται τα δεδομένα από διάφορους αισθητήρες, έτσι μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν οι πληροφορίες από τουςEnvisat , ALOS , TerraSAR-Χ και τον μελλοντικόSentinel-1 .

Οι Sentinels αναπτύσσονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος Παγκόσμια Παρακολούθηση του Περιβάλλοντος και της Ασφάλειας ( Global Monitoring for Environment and Security - GMES ).Ο Sentinel-1 , μια αποστολή δύο δορυφόρων με τον πρώτο να εκτοξεύεται φέτος, θα εξασφαλίσει τη συνέχεια των C-band δεδομένων SAR .

Με ένα εύρος 250 χιλιομέτρων και σύντομη επανα-επίσκεψη, η αποστολή θα παρέχει συνεπείς παρατηρήσεις των περιοχών που είναι επιρρεπείς σε γεωλογικούς κινδύνους. Οι δυνατότητες τουWAP με αυτά τα δεδομένα θα επιτρέψουν την παράδοση των γεω-πληροφοριών που απαιτούνται για την παρακολούθηση των σεισμικών κινδύνων, των ηφαιστείων, των πεδινών παράκτιων καθιζήσεων, της άμυνας κατά των πλημμυρών και των υδρογεωλογικών κινδύνων όπως οι κατολισθήσεις.

Ο νέος WAP αναπτύχθηκε από το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (DLR) στο πλαίσιο του έργου της ESA , GSE Terrafirma .
www.esa

Οι ηλιακές καταιγίδες ευνοούν την εκδήλωση καρδιοπαθειών στην Ελλάδα

Ισχυρές ενδείξεις ότι οι μεγάλες γεωμαγνητικές καταιγίδες από τον ήλιο, επιταχύνουν την πρόκληση καρδιοπαθειών στην Ελλάδα, έχουν στα χέρια τους επιστήμονες, ύστερα από πολύχρονη έρευνα που πραγματοποίησαν.

Είναι η πρώτη φορά μάλιστα διεθνώς, που εξετάστηκε ένα τόσο μεγάλο δείγμα ασθενών, σχεδόν 10.000 ανθρώπων, για να διαπιστωθεί η συσχέτιση των εκρηκτικών ηλιακών φαινομένων, όπως οι εκλάμψεις και η εκτίναξη στεμματικής μάζας, με την ανθρώπινη υγεία.

Έλληνες επιστήμονες διαπίστωσαν πως όταν συμβαίνουν ισχυρές γεωμαγνητικές καταιγίδες, προερχόμενες από τον ήλιο, αυξάνονται τα περιστατικά εισαγωγής ασθενών στα νοσοκομεία, με οξέα στεφανιαία σύνδρομα
Αυτό που διαπίστωσαν οι έλληνες ειδικοί είναι πως όταν τα εκρηκτικά ηλιακά φαινόμενα βρίσκονται σε έξαρση, τότε αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων που εισάγονται στα νοσοκομεία με οξέα στεφανιαία σύνδρομα.

Η έρευνα των ειδικών από τον Τομέα Αστροφυσικής του πανεπιστημίου Αθηνών και του 2ου καρδιολογικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Νίκαιας, δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Advances in Space Research.

Αύξηση 67%

Όταν συνέβαιναν τα εκρηκτικά ηλιακά φαινόμενα, στο πλαίσιο του λεγόμενου 11ετούς κύκλου του ήλιου, το ποσοστό των ανθρώπων που εμφάνιζαν τα συγκεκριμένα καρδιακά νοσήματα, αυξανόταν έως και κατά 67%.

«Οι εκλάμψεις και η εκτίναξη της στεμματικής μάζας, είναι δύο φαινόμενα που προκαλούν στη Γη τις γεωμαγνητικές καταιγίδες», λέει στα NEA.gr η επίκουρος καθηγήτρια Αστροφυσικής, κα. Παναγιώτα Πρέκα Παπαδήμα που είναι μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Οι εκλάμψεις αποτελούν τη συσσωρευμένη ενέργεια στον ήλιο, που όταν υπερβεί κάποιο όριο εκτινάσσεται προς τον διαπλανητικό χώρο με τη μορφή ακτινοβολίας και σωματιδίων υψηλών ενεργειών. Από την άλλη πλευρά, η στεμματική μάζα, είναι τμήμα της μάζας του ήλιου που αποκόπτεται και ξεχύνεται και αυτή στο διάστημα με ταχύτητα που μπορεί να φθάσει τα 1000 χλμ. το δευτερόλεπτο».

Διαταράσσουν την ασπίδα της Γης

Αυτά τα δύο εκρηκτικά φαινόμενα όμως, συχνά συμβαίνει να επηρεάσουν τη Γη, αν ο πλανήτης μας τύχει και διασταυρωθεί μαζί τους. Η Γη προστατεύεται από τη μαγνητόσφαιρα της, όμως οι ισχυρές γεωμαγνητικές καταιγίδες από τον ήλιο διαταράσσουν το ηλεκτρομαγνητικό περιβάλλον του πλανήτη μας.

Αυτή η διαταραχή έχει επιπτώσεις στην ιονόσφαιρα του πλανήτη μας αλλά και στη βιόσφαιρα, δηλαδή το στρώμα της κατώτερης ατμόσφαιρας κάτω από το οποίο ευδοκιμεί η ζωή.

Τα παλιότερα χρόνια, ξένοι επιστήμονες είχαν συσχετίσει την επίδραση των ισχυρών γεωμαγνητικών καταιγίδων με την ανθρώπινη υγεία, και κυρίως με την πρόκληση καρδιακών παθήσεων και νευρολογικών διαταραχών. Οι έρευνες αυτές όμως δεν έλαβαν υπ όψιν τους μεγάλο δείγμα ασθενών.

Οι έλληνες ειδικοί, αξιοποίησαν μία πολύ μεγάλη και σημαντική βάση δεδομένων για τα καρδιολογικά περιστατικά στο νοσοκομείο της Νίκαιας, που επιμελώς διατηρεί από το 1997, ο συντονιστής διευθυντής του 2ου Καρδιολογικού Τμήματος, κ. Θωμάς Αποστόλου.

Χρονική συσχέτιση

«Εξετάσαμε στο χρονικό ορίζοντα μίας 11ετίας, χιλιάδες περιστατικά ασθενών που εισήχθησαν στο νοσοκομείο μας με οξέα στεφανιαία σύνδρομα, όπως είναι διάφοροι τύποι εμφράγματος, ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει χρονική συσχέτιση ανάμεσα στην εμφάνιση των ισχυρών ηλιακών φαινομένων και στην αύξηση των καρδιολογικών περιστατικών», λέει στα ΝΕΑ.gr ο κ. Θωμάς Αποστόλου.

Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι στο πλαίσιο της 11ετούς ηλιακής δραστηριότητας, από το 1997 που ήταν η αρχή της μέχρι το 2007 που ολοκληρώθηκε, καταγράφηκε σημαντική αύξηση των καρδιολογικών περιστατικών όταν υπήρχε το μέγιστο της ηλιακής δραστηριότητας, δηλαδή από το 2000 μέχρι το 2002.

Όπως λένε οι ειδικοί, τα περιστατικά καταγράφονται επτά έως 10 μέρες μετά την εκδήλωση των γεωμαγνητικών καταιγίδων. Μέχρι στιγμής πάντως, δεν είναι απολύτως κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο αυτά τα φαινόμενα προκαλούν καρδιοπάθειες.

«Μπερδεύεται» ο εγκέφαλος

Ωστόσο, ο καθηγητής κ. Ξενοφών Μουσσάς που μετείχε στην έρευνα, λέει στα ΝΕΑ.gr ότι «είναι πιθανό, επειδή ο άνθρωπος είναι ηλεκτρομαγνητικό ον, με άτομα και μόρια ηλεκτρομαγνητικά συνδεδεμένα, τα σήματα που επεξεργάζεται ο εγκέφαλος μας για να στείλει σε άλλα όργανα να αλλοιώνονται από τα σήματα των γεωμαγνητικών καταιγίδων που περιέχουν παρόμοιες συχνότητες».


«Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες δεν προκαλούν άμεσα τα καρδιακά αυτά περιστατικά αλλά διευκολύνουν την πρόωρη εκδήλωση τους, σε ανθρώπους που έχουν προδιάθεση», τονίζει η κα. Παναγιώτα Πρέκα Παπαδήμα.

Στην έρευνα, καθοριστική συμβολή είχαν ακόμη οι μεταπτυχιακοί φοιτητές στο Τμήμα Αστροφυσικής, Χρ. Κατσαβριάς, Α. Αποστόλου, και η Θ. Παπαδήμα από τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Ευαγγελισμού.

http://www.tanea.gr/

Star Walk: Εφαρμογή για το iPhone σχετικά με Αστρονομία.

Μια πολύ καλή εφαρμογή για όσους έχουν το iPhone και ασχολούνται ερασιτεχνικά με την αστρονομία ή απλά θέλουν να ξέρουν τι βλέπουν στον ουρανό, είναι η εφαρμογή Star Walk. Χρησιμοποιεί το GPS για τον εντοπισμό της θέσης του χρήστη και την πυξίδα του κινητού και στρέφοντας το iphone προς οποιαδήποτε κατεύθυνση στον ουρανό σου δείχνει στην οθόνη του κινητού τα ουράνια αντικείμενα που βλέπεις πίσω από αυτό προς την κατεύθυνση που έστρεψες το κινητό, καθώς και πληροφορίες γι αυτά. Είναι εντυπωσιακό και αξίζει τα 2,39 ευρώ που κοστίζει η εφαρμογή. Βέβαια προϋποθέτει κάτι παραπάνω για την αγορά της συσκευής. Η εφαρμογή βρίσκεται στο iTunes Store
.

Μάθε την αλήθεια για τις Σκουριές... στη Θέρμη

Βραδινός ουρανός στο ακρωτήρι palliser της Νέας Ζηλανδίας

Ισχυρή ηλιακή έκλαμψη - Σμήνος ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων(πλάσμα) κατευθύνεται προς τη Γη

Ισχυρή ηλιακή έκλαμψη - Σμήνος σωματιδίων κατευθύνεται προς τη Γη

Μια ισχυρή ηλιακή έκλαμψη M-Class 6.5 καταγράφηκε σήμερα στις 7:16 UTC από τη NASA και τους ανιχνευτές του Solar Dynamic Observatory.L

Η ηλιακή έκρηξη «δημιουργήθηκε από την ομάδα των ηλιακών κηλίδων που ονομάζεται κηλίδα AR 1719 άμεσα εκτεθειμένες προς την Γη, στις πρώτες παρατηρήσεις όπως τις είδαν οι μετεωρολόγοι του διαστήματος.

Το σύννεφο του πλάσματος υψηλής ενέργειας, αναμένεται να χτυπήσει τον πλανήτη μας στις 12 με 13 Απριλίου.

Οι εικόνες του ηλιακού στέμματος δείχνουν την έντονη υπεριώδη φωτοβολίδα. Μια ηλιακή καταιγίδα (ονομάζεται επίσης και γεωμαγνητική καταιγίδα) είναι μια διαταραχή της γήινης μαγνητόσφαιρας, με προσωρινό χαρακτήρα, που προκαλείται από την ηλιακή δραστηριότητα.

Κατά τη διάρκεια μιας ηλιακής καταιγίδας, ο Ήλιος παράγει ισχυρή εκπομπή ύλης από το στέμμα του, που δημιουργεί ένα ισχυρό ηλιακό άνεμο, όπου τα σωματίδια υψηλής ενέργειας επηρεάζουν το μαγνητικό πεδίο της Γης μέσα σε 24 - 36 ώρες μετά την έκδοση της στεφανιαίας μάζας.

Αυτό συμβαίνει μόνο όταν τα σωματίδια του ηλιακού ανέμου ταξιδεύουν προς την κατεύθυνση της Γης. Οι ηλιακές μεταβολές πίεσης του ανέμου ως συνάρτηση της ηλιακής δραστηριότητας είναι οι αλλαγές που τροποποιούν τα ηλεκτρικά ρεύματα στην ιονόσφαιρα.

Οι μαγνητικές καταιγίδες διαρκούν συνήθως 24 με 48 ώρες, αν και μερικές φορές μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ημέρες.
Πηγή: NASA-ESA.

Τηλεσκόπια και φωτοσυλλεκτική ικανότητα.

Τα αστρονομικά τηλεσκόπια είναι οπτικά όργανα που συλλέγουν φως από μακρινά και συνήθως αμυδρά ουράνια σώματα (πλανήτες, δορυφόρους,κομήτες, άστρα, νεφελώματα, γαλαξίες). Ανάμεσα στις αρετές τους είναι η φωτοσυλλεκτική ικανότητα, η διακριτική ικανότητα, το εύρος του οπτικού πεδίου, η αντίθεση (και όχι η μεγέθυνση!) Βέβαια δεν είναι απαλλαγμένα από σφάλματα όπως η χρωματική ή η σφαιρική εκτροπή, η κόμη και η καμπύλωση στις άκρες του πεδίου. Αν χρησιμοποιούν φακούς λέγονται διοπτρικά, αν χρησιμοποιούν κάτοπτρα λέγονται κατοπτρικά, αν και τα δύο, καταδιοπτρικά!

Οι περισσότερες αρετές ενός τηλεσκοπίου οφείλονται στη διάμετρο του αντικειμενικού (του πρώτου στη γραμμή φωτός και άρα πιο κοντά στο παρατηρούμενο αντικείμενο – εξ’ου και το όνομα) φακού ή κατόπτρου. Όσο μεγαλύτερη η διάμετρος τόσο καλύτερο το τηλεσκόπιο (αλλά και τόσο πιο βαρύ και δύσκολο στη μεταφορά). Άλλες αρετές σχετίζονται και με τον οπτικό σχεδιασμό (διοπτρικό, νευτώνειο, Maksutov, Cassegrain) με την εστιακή απόσταση και τον εστιακό λόγο.Πάντως το να διαλέξεις τηλεσκόπιο για ερασιτεχνική χρήση είναι δύσκολο. Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι συμφωνούν ότι πρώτο κριτήριο είναι η φορητότητα (πόσο μακριά από το σαλόνι σου θα το πηγαίνεις, πόσο συχνά και με τι αυτοκίνητο), δεύτερο είναι η στήριξη (οι στιβαρές στηρίξεις είναι βαριές και δυσκίνητες, αλλά οι ελαφριές κάνουν το τηλεσκόπιο σχεδόν άχρηστο λόγω κραδασμών), τρίτο η τιμή, τέταρτο η επεκτασιμότητα (μπορεί να μετατραπεί σε αυτόματο, μπορεί να δεχθεί οδηγητικό, μπορεί να δεχθεί φωτογραφική μηχανή…) κ.ο.κ.

ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΑ, ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ

Τα τηλεσκόπια όσο μεγαλύτερη διάμετρο αντικειμενικού έχουν, τόσο πιο πολλά φωτόνια μπορούν να συλλέξουν.
Κάνω το πείραμα με τη βροχή. Βγάζω στη βροχή ένα νεροπότηρο, ένα κουβαδάκι παραλίας και μια σκάφη για ρούχα. Τα αφήνω για 15 λεπτά στη βροχή. Κάνω μια πρόβλεψη: ποιο από τα τρία θα μαζέψει το περισσότερο και πιο το λιγότερο νερό. Μετά μετρώ πόσα γραμμάρια μάζεψε το καθένα και εξηγώ το γιατί!
Να και το πείραμα με τα δυο ποτήρια:
Παίρνω 2 πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης. Σχεδιάζω προσεκτικά και ανοίγω με ψαλίδι ή κοπίδι μια τρύπα με διάμετρο 2 εκατοστά στο ποτήρι Α. Ανοίγω δυο τρύπες με διάμετρο 1 εκατοστό η καθεμιά στο ποτήρι Β.
Βυθίζω και τα δυο ποτήρια σε μια σκάφη γεμάτη νερό. Τα ποτήρια θα γεμίσουν νερό από τις τρύπες στον πάτο τους.
Υψώνω και τα 2 ποτήρια έξω από το νερό ταυτόχρονα. Ποιο από τα δύο θα αδειάσει πρώτο, το Α ή το Β; κάνω πρώτα μια πρόβλεψη, μετά παρατηρώ το αποτέλεσμα και εξηγώ.

Ανακαλύφθηκαν τα κοντινότερα άστρα στη Γη εδώ και σχεδόν έναν αιώνα

Από το 1916 είχαν οι αστρονόμοι να ανακαλύψουν τόσο γειτονικά στη Γη άστρα. Πρόκειται για ένα διπλό αστρικό σύστημα «καφέ νάνων», που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 6,5 ετών φωτός από τον πλανήτη μας και είναι το τρίτο κοντινότερο στη Γη αστρικό σύστημα.

Η ανακάλυψη, που έγινε από τον καθηγητή αστρονομίας του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια Κέβιν Λούμαν, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αστροφυσικής "Astrophysical Journal Letters". Οι «καφέ νάνοι» είναι άστρα μικρής μάζας, τα οποία ποτέ δεν έγιναν τόσο καυτά, όσο χρειαζόταν για να πυροδοτηθεί στο εσωτερικό τους η πυρηνική σύντηξη που μετατρέπει το υδρογόνο σε ήλιο. Έτσι, απέτυχαν να μετατραπούν σε ήλιους, με συνέπεια να παραμείνουν κρύα και αχνά, μοιάζοντας περισσότερο με γιγάντιους πλανήτες όπως ο Δίας, παρά με άστρα όπως ο Ήλιος μας.

Όπως είπε ο Κέβιν Λούμαν, το διπλό αστρικό σύστημα -με την ονομασία WISE 1049-5319- είναι τόσο κοντά, που τα σήματα από τις γήινες τηλεοπτικές εκπομπές του 2006 μόλις έφθασαν εκεί ταξιδεύοντας μέσω του διαστήματος. Ο Αμερικανός αστρονόμος ανέφερε ότι το γειτονικό σύστημα θα αποτελέσει στόχο μελλοντικών παρατηρήσεων για να διαπιστωθεί αν έχει πλανήτες σε τροχιά γύρω από τα δύο άστρα του.

Το αστρικό σύστημα ανακαλύφθηκε από το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο WISE της NASA, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009 και μπορεί να «βλέπει» τέτοια αχνά άστρα, που είναι αόρατα για τα οπτικά τηλεσκόπια. Οι δύο «καφέ νάνοι» απέχουν μεταξύ τους περίπου την τριπλάσια απόσταση Ήλιου- Γης και ολοκληρώνουν μια περιφορά το ένα γύρω από το άλλο σχεδόν κάθε 25 γήινα χρόνια.

Το δεύτερο κοντινότερο άστρο, του Μπάρναρντ, απέχει περίπου έξι έτη φωτός και ανακαλύφθηκε το 1916, ενώ το πιο κοντινό στη Γη είναι το τριπλό αστρικό σύστημα Άλφα Κενταύρου, ένα από τα αχνά άστρα του οποίου, ο Εγγύς Κενταύρου, που ανακαλύφθηκε το 1917, απέχει μόλις 4,2 έτη φωτός.

Οι αστρονόμοι απέκλεισαν την πιθανότητα το διπλό αστρικό σύστημα που μόλις ανακαλύφθηκε, να είναι το λεγόμενο άστρο «Νέμεσις», που μερικοί υποστηρίζουν ότι αποτελεί τον άγνωστο έως τώρα (και δυνητικά επικίνδυνο) συνοδό του δικού μας Ήλιου. Όπως είπε ο Κέβιν Λούμαν, «μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα ότι το νέο σύστημα των καφέ νάνων αποτελεί ένα τέτοιο αντικείμενο, επειδή κινείται πολύ γρήγορα στον ουρανό για να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο μας».

Όταν ευθυγραμμίζονται Γη – Ήλιος – Άρης

… διακόπτεται η επικοινωνία με τα διαστημικά σκάφη που εξερευνούν τον Άρη

Η Γη, ο Ήλιος και ο Άρης βρίσκονται σχεδόν στην ίδια ευθεία από τις 4 Απριλίου. Το φαινόμενο αυτό θα διαρκέσει μέχρι την 1η Μαΐου, περίπου.

Καθώς ο ήλιος θα παρεμβάλλεται μεταξύ Γης και Άρη το διαστημικό ρόβερ Curiosity, που εξερευνά την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη από τον περασμένο Αύγουστο, δύσκολα θα επικοινωνεί με τη Γη. Έτσι το επιστημονικό προσωπικό της NASA που χειρίζεται το ρόβερ μπορεί να κάνει διακοπές…
Αλλά δεν είναι μόνο το Curiosity που επικοινωνεί με τη Γη από τον Άρη.
Tις μεταδόσεις του συνεχίζει από τον Ιανουάριο του 2004 (!) και το διαστημικό ρόβερ,Opportunity (σπάζοντας όλα τα ρεκόρ),
όπως επίσης και τα τρία διαστημικά σκάφη που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη: το Mars Odyssey ,και Mars Reconnaissance Orbiter της NASA αλλά και το Mars Express της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος.
Όσο θα διαρκεί η ανώτερη σύνοδος του Άρη, η παρεμβολή δηλαδή του Ήλιου μεταξύ Γης και Άρη, όλα τα παραπάνω διαστημικά σκάφη ουσιαστικά διακόπτουν την επικοινωνία τους με την Γη και αποθηκεύουν τα δεδομένα που συλλέγουν για να τα αποστείλουν όταν το φαινόμενο λάβει τέλος – μετά την 1η Μαΐου.

Δείτε το σχετικό βίντεο της NASA:

Πότε θα επαναληφθεί η ευθυγράμμιση Γης – Ήλιου – Άρη;

Οι περίοδοι περιστροφής της Γης και του Άρη γύρω από τον Ήλιο είναι:
και ημέρες, αντίστοιχα. Έστω ότι σε χρόνο , οι επιβατικές ακτίνες Γης και Άρη διαγράφουν γωνίες και .
Θα ισχύει (υποθέτοντας κυκλικές τροχιές):
ή

Πρόκειται για την εξίσωση που υπολογίζει την συνοδική περίοδο. Aντικαθιστώντας τις περιόδους περιστροφής προκύπτει ότι η ευθυγράμμιση Γης – Ήλιου – Άρη θα επαναληφθεί σε περίπου 26 μήνες.

http://physicsgg.me/

ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ - Ο οδηγός της "σιωπηλής επανάστασης"...

Ο αστρολάβος που θα μας βγάλει από το χάος

Το απρόβλεπτο της Ιστορίας και η δύναμη της

ανθρώπινης ψυχής μέσα από τη ματιά ενός αστροφυσικού, του Γ.Γραμματικάκη

Ο αστρολάβος είναι ένα εργαλείο καθοδήγησης των ναυτικών στο ταξίδι τους. Το βιβλίο είναι ένας άλλος αστρολάβος, που οδηγεί το ταξίδι στα γνώριμα μέρη όπου κινείται ο συγγραφέας: τα αινίγματα του Σύμπαντος, οι κατακτήσεις της επιστήμης, η κρίση, η πορεία της Ελλάδος και η μοίρα του ανθρώπου.

Κεντρικό σημείο στη σκέψη του Γραμματικάκη είναι η οδυνηρή σημερινή κρίση της χώρας μας, που καταλαμβάνει όλο το δεύτερο μέρος των σελίδων του πονήματος. Στην κατακλείδα του τόμου με τίτλο «Το μέλλον θα είναι άλλο» ο συγγραφέας σημειώνει ότι το μέλλον δεν θα είναι ό,τι υποθέτουν οι αναλυτές, τεκμηριώνουν οι τεχνοκράτες και φοβούνται ή ελπίζουν οι άνθρωποι. Μάλιστα, το απρόβλεπτο της Ιστορίας δεν χαρακτηρίζει μόνο τον μακρόκοσμο, δηλαδή την κοινωνία, τα έθνη, την οικονομία και τις ιδεολογίες. Φαίνεται να ισχύει και στη μικροκλίμακα της ανθρώπινης ζωής, σε ό,τι συνιστά την καθημερινότητα και τις προσδοκίες μας. Ο συγγραφέας προσδοκά ότι μέσα σε αυτό το χάος η ψυχή και η συνείδηση του ανθρώπου είναι οι δυνάμεις που μπορούν να παρέμβουν στις όποιες εξελίξεις.

"Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1939, όπου κι έζησε τα σχολικά του χρόνια, ενώ στην συνέχεια σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές και δημοσίευσε τις πρώτες του ερευνητικές εργασίες στο Ιmperιal College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου - από όπου και έλαβε το 1973 το διδακτορικό του δίπλωμα - ενώ έχει συνεργασθεί με πολλά άλλα Ευρωπαϊκά εργαστήρια και Πανεπιστήμια. Μετά την επιστροφή του από την Αγγλία εργάσθηκε σαν ερευνητής στον "Δημόκριτο", αργότερα στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) της Γενεύης, ενώ από το 1978 άρχισε να διδάσκει και να συμμετέχει στην οργάνωση του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 1982 εκλέγεται καθηγητής του Ιδρύματος, και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του.Η επιστημονική του έρευνα έχει περιστραφεί γύρω από τις θεμελιώδεις αλληλοεπιδράσεις του σύμπαντος και την δομή της ύλης. Στην Κρήτη ασχολήθηκε επίσης με την αιολική ενέργεια, ως δε Επισκέπτης Καθηγητής (1989 - 1990) στο Πανεπιστήμιο του Harνard των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ιστορία της Επιστήμης. Τον Μάϊο του 1990 εκλέγεται Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ επανεκλέγεται το 1993 για μια ακόμα τριετία.

Είναι συγγραφέας των βιβλίων "Η κόμη της Βερενίκης" - στο οποίο και βασίσθηκε η τηλεοπτική σειρά "Αναζητώντας την Βερενίκη" στην ΕΤ1, "Κοσμογραφήματα" και "Η αυτοβιογραφία του φωτός". Υπήρξε επίσης συνεργάτης της εφημερίδας το "Βήμα" και μέλος (1997-2002) του Δ.Σ. της ΕΡΤ, ενώ έχει τακτική συνεργασία με την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία". Τον Σεπτέμβριο του 2000 ανέλαβε την Προεδρία της Διοικούσας Επιτροπής στο Πανεπιστήμιο του Ιονίου. Από τότε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του ζει και εργάζεται στην Κέρκυρα."

Η επανάσταση που οραματίζομαι θα είναι μια επανάσταση των σιωπηλών...

Οι Σειρήνες όμως έχουν ένα όπλο πιο φοβερό και από το τραγούδι: τη σιωπή τους. Και πιθανότερο, παρόλο που δεν έτυχε ποτέ, θα ήταν να γλιτώσεις από το τραγούδι τους, παρά από τη σιωπή τους.[Φραντς Κάφκα, Η σιωπή των σειρήνων]

Δεν θα έχει σημαίες αναπεπταμένες, συνθήματα και ιδεολογικές διακηρύξεις. Θα είναι μια επανάσταση βουβή, που θα στηρίζεται απλώς στην αλληλεγγύη των βλεμμάτων. Θα ξεκινήσει από την απόλυτη, την οργισμένη σιωπή, και θα αποδώσει στον άνθρωπο ό,τι στερήθηκε, ό,τι ονειρεύθηκε, ό,τι ζήτησε με κραυγές -πριν επιλέξει τη σιωπή.

Γ.Γραμματικάκης

Γιατί αυτή η σιωπή είναι η απόγνωση και η προσδοκία του. Δεν είναι αποδοχή, μήτε μοιρολατρία. Η σιωπή είναι το μέτρο της διαψευσμένης του ζωής, η πίκρα για τις επαγγελίες που ακυρώθηκαν, η οργή για την υποκρισία και το ψέμα. 

Η σιωπή είναι το ανώτερο στάδιο της πολιτικής ωριμότητας. Αν οδηγήσει στην επανάσταση, θα είναι μια επανάσταση αληθινή, αφού για πρώτη φορά δεν θα δεσμεύεται από τα λόγια της, θα δεσμεύεται μόνον από τα αισθήματά της.

Η επανάσταση των σιωπηλών δεν απευθύνεται λοιπόν σε ορισμένες τάξεις κοινωνικές, ούτε υπόσχεται ευημερία και δικαιώματα. Υπόσχεται μόνον μια άλλη γλώσσα: Την ξεχασμένη γλώσσα της ειλικρίνειας και της ευθύνης. Δεν επιδιώκει την εξουσία, αφού όπως απέδειξε η Ιστορία αυτό οδηγεί στη βία και τον εκφυλισμό. Επιδιώκει, όμως, να αποδώσει στον άνθρωπο την εξουσία της ζωής του, να απαντήσει στη βουβή απόγνωση της σιωπής του. «Η επανάσταση», σχολίασε ο μέγιστος των θεωρητικών της, «συνιστά μια πνευματική αναταραχή, μέσω της οποίας μια ομάδα ανθρώπων επιδιώκει να θέσει νέα θεμέλια για την ύπαρξή της».

Σε αυτήν λοιπόν την επανάσταση, που αναζητά αιωνίως τα θέμελιά της, δεν έχουν ίσως θέση οι ποιητές, μήτε οι φιλόσοφοι. Εχουν όμως θέση οπωσδήποτε οι άνεργοι. Ο φιλόσοφος προσπαθεί να καταλάβει τον κόσμο, ο ποιητής δημιουργεί τον δικό του. Ο άνεργος όμως τον στερείται εξ ορισμού. Η ανεργία αποτελεί τον παραλογισμό ενός πολιτισμού, που δεν παύει να επαίρεται για τις κατακτήσεις του. Ο παραλογισμός αυτός, αλλού μεταφράζεται στην πρόκληση της χλιδής, στον άνεργο σε ταπεινώσεις που δεν τελειώνουν. Ο άνεργος κατέφυγε στη σιωπή, επειδή κουράστηκε να ακούει για επενδύσεις και για τη μείωση της ανεργίας· που εξαιρεί ωστόσο πάντοτε τον ίδιο. Ο άνεργος είναι πια σιωπηλός, όχι επειδή θέλει να κρύψει την οργή του, αλλά επειδή δεν αντέχει να μιλήσει άλλο. 

Η σιωπή -που κρύβει την απόγνωση- χαρακτηρίζει ακόμα όσους νοιάζονται αληθινά για τα δεινά του περιβάλλοντος. Δεν είναι οι οικολόγοι: Οι οικολόγοι φλυαρούν χωρίς μέτρο, και αναζητούν διαρκώς άλλοθι στον εαυτό τους και την «ανάπτυξη». Στην επανάσταση των σιωπηλών, θα συμμετέχουν οι άλλοι: Οσοι γνωρίζουν ότι η ανάσα της φύσεως είναι το ίδιο σπουδαία με τη δική τους ανάσα, ότι τα τραύματά της αποτελούν τραύματα στο δικό τους σώμα και την ψυχή. 

Αν σήμερα η μόνη προσδοκία τους είναι η επανάσταση των σιωπηλών, είναι επειδή κουράστηκαν να καταγγέλουν: την ασίγαστη μανία καταστροφής σε παραλίες και δάση, τις απάνθρωπες πόλεις που στεγνώνουν τις ψυχές, τη θυσία του αιώνιου και του αναγκαίου στο εφήμερο και το ταπεινό. Η επανάσταση των σιωπηλών δεν υπόσχεται νόμους και διατάγματα, που θα αποβλέπουν στην «προστασία» του περιβάλλοντος. Θεωρεί, αντίθετα, ότι είναι ο άνθρωπος που πρέπει να προστατευθεί. Εκείνος -που σήμερα σιωπά με απόγνωση- και οι επίγονοί του.

Το περιβάλλον είναι ανάγκη να παραμείνει όσο γίνεται υπερήφανο και ανέγγιχτο, επειδή μόνον έτσι ανθεί πράγματι η ζωή. Αλλιώς, θα πληθαίνουν οι απομιμήσεις και τα ομοιώματά της.

Στην επανάσταση των σιωπηλών συμμετέχουν και όσοι είδαν το διαφορετικό κόσμο, που έπλασαν μέσα τους, να διαψεύδεται και να συντρίβεται. Μήτε μετάνιωσαν όμως, επειδή ο κόσμος τους είχε αξίες και ήθος, μήτε αλλάζουν. Στην επανάσταση των σιωπηλών, είναι σημαιοφόροι χωρίς σημαίες, πεζοπόροι χωρίς προμήθειες. Διαθέτουν την τιμιότητα του βλέμματος και μια παράδοξη αξιοπρέπεια. Ο κόσμος όμως που έπλασαν -που είχε αξίες και ήθος- είναι πάντοτε εκεί. Και απαιτεί το σεβασμό από όσους μιλούν εξ ονόματός του. Αυτοί οι σημαιοφόροι -χωρίς σημαίες- στην επανάσταση των σιωπηλών είναι η εγρήγορση και η συνείδησή της.

Όσοι άλλωστε κατέφυγαν στη σιωπή δεν έπαυσαν να ονειρεύονται: τη δίκαιη συγκρότηση του κοινωνικού ιστού, την αύρα μιας παιδείας ουσιαστικής, την ενίσχυση των δημιουργικών δυνάμεων που εν είδει μικρής φωτιάς υπάρχουν στον καθένα. Αντί όμως να κερδίσουν τη μοναδικότητά τους, έγιναν αριθμοί και αποδέκτες. Αριθμοί σε πίνακες στατιστικής και σε μετρήσεις θεαματικότητας· αποδέκτες σε επίπλαστες ανάγκες και όμηροι μιας ανεξέλεγκτης προόδου. Κι ενώ τα στοιχεία και οι εξαγγελίες των πολιτικών μιλούν για τη διαρκή άνοδο του εθνικού εισοδήματος, εκείνοι αισθάνονται ότι το βιοτικό τους επίπεδο -με την έννοια του βίου, της ζωής- διαρκώς μειώνεται.

Αυτός άλλωστε -εγώ ή εσείς- που οραματίζεται την επανάσταση των σιωπηλών, δεν ενδιαφέρεται αν επικριθεί ως ρομαντικός, μήτε αν καταταχθεί από τους εχέφρονες στους υπέρμαχους μιας ουτοπίας, από τις πολλές που γνώρισε η Ιστορία. Οι επικριτές της επανάστασης των σιωπηλών, συχνά φορτωμένοι με διπλώματα και κοινωνιολογικές περγαμηνές, αγνοούν την αξία της σιωπής, το εν δυνάμει επαναστατικό της περιεχόμενο. Τι άλλο όμως ήταν η εξέγερση του Πολυτεχνείου -για να αναφερθούμε στην επικαιρότητα- από μια κραυγή σπαρακτική, μια στιγμή επαναστάσεως ύστερα από χρόνια σιωπής; Η σιωπή υπήρχε από νωρίς στις διαψευσμένες προσδοκίες των νέων ανθρώπων, σερνόταν στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και τους δρόμους της Αθήνας, μιλούσε με μουσικές και αθέατα δάκρυα. Η βία επιτάχυνε την έκφρασή της, τα τανκς προσπάθησαν να καλύψουν την απειλή της.

Όσοι λοιπόν αμφισβητούν την επανάσταση των σιωπηλών, δεν μέτρησαν ποτέ την αξία της σιωπής, δεν έτυχε ποτέ να αντιληφθούν την εκρηκτική της δύναμη. Μήπως όμως και ο έρωτας δεν είναι ως επί το πλείστον σιωπή, μήπως μέσα στη σιωπή δεν πλάθει ο δημιουργός το έργο του;

«Οι επαναστάσεις είναι τρελές εμπνεύσεις της Ιστορίας», έγραψε ένας σπουδαίος επαναστάτης, που δολοφονήθηκε μάλιστα από τους πρώην συντρόφους του στην εξορία. Η επανάσταση των σιωπηλών δεν θα είναι απλώς μια τρελή έμπνευση της ανθρώπινης ιστορίας. Θα είναι ίσως η συνέχεια και η αποθέωση της.

Πηγή:http://xibalbaawe.blogspot.gr/

Πόσο μοναδικό είναι το ηλιακό μας σύστημα;

Από το 1992, τότε που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ένας πλανήτης σε τροχιά γύρω από ένα άλλο αστέρι, αναγνωρίστηκαν γύρω στα 280 εξωγήινα ηλιακά συστήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν μοιάζουν με το δικό μας.



Οι πλανήτες ξεχωρίζουν κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο η βαρύτητά τους κάνει το πρωτογενές τους αστέρι να ταλαντεύεται καθώς βρίσκονται σε τροχιά. Όσο πιο μικρός είναι ο πλανήτης, τόσο πιο μικρή είναι και η ταλάντωση. Το μέγεθος της επίδρασης, όμως, που έχουν οι ελαφρείς πλανήτες, όπως η Γη, είναι πολύ μικρό για να εντοπιστεί από τις παρούσες τεχνολογίες.

Οι πιο γνωστοί εξωηλιακοί πλανήτες, γνωστοί και ως εξωπλανήτες, είναι γίγαντες αερίων, που έχουν παρόμοιο μέγεθος με τον Δία και τον Ποσειδώνα, αλλά βρίσκονται σε πολύ κοντινή τροχιά, μόλις λίγες αστρονομικές μονάδες (AU) από τα αστέρια τους – 6 με 7% των αστεριών που μοιάζουν με τον ήλιο φαίνεται να έχουν τέτοιου είδους δορυφόρους.

Η επικράτηση γιγάντιων πλανητών, που βρίσκονται σε τροχιά σε μεγαλύτερη απόσταση από το γονικό τους άστρο, είναι άγνωστη. Θα χρειαζόταν μία δεκαετία το λιγότερο για να κάνουν μία πλήρη τροχιά και ελάχιστες έρευνες για τη βαρύτητα και την ταλάντωση έχουν ασχοληθεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα με σκοπό να εντοπίσουν αυτούς τους πλανήτες.

Βάση της εικόνας που έχουμε για το σχηματισμό του ηλιακού συστήματος, οι γίγαντες αερίων δεν σχηματίζονται κοντά στους πρωτογενείς τους αστέρες τους, καθώς η ζέστη που εκπέμπεται δεν αφήνει να δημιουργηθούν αρκετά συμπαγή υλικά ώστε να σχηματιστεί ένας μεγάλος βραχώδης πυρήνας.


Eντούτοις, παρόλο που η τροχιά των πλανητών στο ηλιακό μας σύστημα είναι κυκλική, η τροχιά πολλών από αυτούς τους γιγάντιους εξωπλανήτες είναι ελλιπτική. Και ίσως εδώ να κρύβεται και η λύση του μυστηρίου: τα περισσότερα ηλιακά συστήματα φαίνεται πως είχαν πιο διαταραγμένη ιστορία από το δικό μας, καθώς οι γιγάντιοι πλανήτες , που ήταν αρχικά απομακρυσμένοι, ανταγωνίζονταν για ζωτικό χώρο, χτυπώντας ο ένας πάνω στον άλλο και αναγκάζοντάς τους να κάνουν περίεργες τροχιές, πιο κοντά στον πρωτογενή τους αστέρα.

Είναι δύσκολο, ωστόσο, να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα. «Ίσως να ευθύνεται το ότι παρατηρούμε ηλιακά συστήματα με βίαιες ιστορίες γιατί αυτά είναι τα μόνα που μπορούμε να δούμε,» υποστηρίζει ο Phil Armitage από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. Η γαλλική αποστολή COROT, που εκτοξεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2006, και το Kepler της NASA, που αναμένεται να εκτοξευτεί φέτος τον Μάρτιο, ίσως βοηθήσουν τους επιστήμονες να βγάλουν πιο ασφαλή συμπεράσματα.

Μία πρώτη γεύση από αυτό που μπορεί να ανακαλύψουν οι δύο αποστολές δίνεται από τους 10 πλανήτες που είναι γνωστοί και ως «super-Earths» - πρόκειται για πλανήτες με μάζα λίγο μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Εάν η εικόνα του σχηματισμού ενός πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα είναι σωστή, τότε οι πλανήτες αυτοί είναι βραχώδεις όπως και ο δικός μας. Δύο από αυτούς, ο Gliese 584 c και d, βρίσκονται σε τέτοια απόσταση από το γονικό τους άστρο που ενδεχομένως να υπάρχει νερό στην επιφάνειά τους. Αυτό βέβαια εξαρτάται από τα αποτελέσματα της υπερθέρμανσης που δημιουργούν τα αέρια του θερμοκηπίου και τα αποτελέσματα της ψύξης που δημιουργούν τα σύννεφα στην όποια ατμόσφαιρα έχουν.

Υπάρχουν και άλλα στοιχεία, όμως, που επιβεβαιώνουν πως οι βραχώδεις πλανήτες είναι πιο κοινοί από τις αρχικές παρατηρήσεις των επιστημόνων. Η σκόνη, που βρίσκεται κοντά σε νέους αστέρες, και η οποία εντοπίστηκε το 2008 από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Spitzer της NASA, υποδηλώνει συγκρούσεις που σχετίζονται με τον σχηματισμό πλανητών, ενώ δείχνει ακόμα πως οι βραχώδεις κόσμοι αποτελούν το 20 με 60% των αστέρων.

Άλλα στοιχεία από το Spitzer για την σκόνη που περιβάλλει πολύ παλιότερους αστέρες μειώνει τις προσδοκίες για γαλήνιους βραχώδεις κόσμους, που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή. Εννέα στα δέκα ηλιακά συστήματα φαίνεται έχουν περισσότερη σκόνη από το δικό μας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η σκόνη είναι μέχρι και 20 φορές περισσότερη. Αν και ο σχηματισμός ενός πλανήτη θεωρείται μία σχετικά γρήγορη διαδικασία μέσα στα πρώτα 100 εκατομμύρια χρόνια της ύπαρξης ενός αστέρα, η σκόνη αυτή είναι πιθανώς ότι απέμεινε από τις καταστροφικές συγκρούσεις των κομητών αργότερα στη ζωή αυτών των ηλιακών συστημάτων.

Ευτυχώς, στο εσωτερικό ηλιακό μας σύστημα, η ισχυρή βαρύτητα των πιο απομακρυσμένων γιγάντιων πλανητών, και ιδιαίτερα του Δία, εκτινάσσει τους κομήτες προτού να καταφέρουν να διεισδύσουν στο εσωτερικό άδυτο του ηλιακού μας συστήματος.

Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για να χαιρόμαστε για τη μορφή του ηλιακού μας συστήματος. Τέλος, το εάν είναι μοναδικό θα παραμείνει ένα μυστήριο μέχρι τουλάχιστον να καταφέρουμε να δούμε εξωπλανήτες που θα έχουν το μέγεθος της Γης, καθώς και γιγάντιους πλανήτες να βρίσκονται πιο μακριά από τα αστέρια τους.

http://www.sfak.org

Θρύλοι και Μύθοι από τη Λαϊκή Παράδοση

Θα ήθελα να προλογίσω την παρακάτω ανάρτηση μου λέγοντας πως μου πήρε αρκετές ώρες διαβάσματος αντιγραφής και έρευνας.

Καθώς την τελείωσα όμως και της έριξα μια τελική ματιά διαπίστωσα ότι ίσως είναι και η πιο όμορφη απ'όλες.  

Αν παρατηρήσουμε την Ελληνική μυθολογία θα δούμε συγκαλυμμένους πάρα πολλούς συμβολισμούς των κινήσεων των άστρων.
 Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο μύθος του Κρόνου που τρώει τα παιδιά του μέχρι που ο Δίας ανατρέπει την κατάσταση. Η αντιστοιχία στις κινήσεις των πλανητών με τα ίδια ονόματα είναι γνωστή μέχρι και σήμερα σε όποιον μπήκε στον κόπο να παρακολουθήσει τις κινήσεις των πλανητών στον ουρανό. Αλλά οι μύθοι και οι συμβολισμοί τους σχετικά με τα άστρα δεν είναι μόνο ότι έχει να μας προσφέρει η Ελληνική Μυθολογία. Στη Λαογραφία μας έχουμε αρκετά παραμύθια, μύθους, θρύλους, ακόμα και αινίγματα από τα νεότερα χρόνια, που αντλούν τη θεματολογία τους από τον ουρανό και τ' άστρα. Ας δούμε κάποιο επιλεγμένο υλικό, καθώς και ειδικούς σχολιασμούς:

Τα Παλάτια του Ήλιου

Εκεί που τελειώνει ο ουρανός και ακουμπά στη γη, στη δύση, είναι μια τρύπα που μπαίνει ο ήλιος το βράδυ για να πάει στα παλάτια του. Άλλη μια τρύπα όμοια είναι στην ανατολή, και απ' αυτή βγαίνει ο ήλιος το πρωί. Αν ήταν δυνατό να περάσει και κανείς άνθρωπος απ' αυτές τις τρύπες, δεν θα μπορούσε να σταθεί πουθενά, παρά μόνο από πάνω από τον ουρανό. Εκεί από πάνω από την τρύπα που είναι στη δύση, βρίσκονται τα παλάτια του ήλιου, που τον περιμένει κάθε βράδυ τον ήλιο η μάνα του.

Ο Ήλιος και η Σελήνη

Ο ήλιος παντρεύτηκε τη σελήνη. Την πήρε γυναίκα και την αγάπησε, αλλά και την ζήλευε πάρα πολύ. Για τούτο, όσο ήταν ο ήλιος στο σπίτι, η σελήνη δεν φαινόταν, αλλ' έμενε κρυμμένη. Ήθελε όμως να βγει και αυτή κομματάκι έξω, και τήραγε πότε θα βγει ο άντρας της, γιατί ήταν κυνηγός και πήγαινε κάθε μέρα στο κυνήγι. Όταν πέρναγε ο ήλιος πίσω από τα βουνά, άμα δεν άκουγε τα βήματά του, κοίταζε κουκουλωμένη ως τα μάτια πότε θα βγει. Αν έβλεπε την ακολουθία του, τις αχτίνες, έμενε σκεπασμένη άμα χανόταν και ο τελευταίος από την ακολουθία του ανδρός της, έβγανε το πρόσωπό της και χαιρόταν τον κόσμο. Άμα πάλιν έβλεπε από τα βουνά την ακολουθία στην ανατολή, έμπαινε μέσα. Έτσι, ζούσε πάντα καλά με τον άντρα της.

Η μαυρίλα του φεγγαριού

Μια φορά μάλωναν ο ήλιος με το φεγγάρι ποιος είναι ομορφότερος. Θύμωσε ο ήλιος, άρπαξε μια χούφτα λάσπη και την έριξε στα μούτρα του φεγγαριού. Και από τότε έμεινε.


Τα άστρα



Ο ουρανός ήταν πρώτα κολλητά με τη γη. Ο θόλος του ουρανού ήταν γυάλινος, και μεριές-μεριές μαλακός. Μερικοί άνθρωποι κάρφωσαν μια φορά εν' αρκουδοτόμαρο, και έγιναν άστρα. Και φαίνεται ακόμα και η ορά της αρκούδας εις τον ουρανό.

Η παράδοση αυτή πρωτοδημοσιεύτηκε από το Νικόλαο Πολίτη στη μελέτη "Οι περί αστερισμών μύθοι του καθ' ημάς λαού"(Ατρικόν Ημερολόγιον 1882), και αργότερα στους Δημώδεις κοσμογονικούς μύθους (1892). Ο Ν. Πολίτης παρατηρεί ότι "την σχέσιν του αστερισμού προς άρκτον βλέπομεν υποδεικνιομένην μόνο εισ' τη προκειμένην παράδοσην και την επομένην" και καταγράφει τα ονόματα που χρησιμοποιεί ο λαός για τον αστερισμό αυτόν:

α) Αμάξι του Δαβίδ: Το όνομα αμάξι, κοινό σε πολλές γλώσσες, παραδίδεται και απ’ τον Όμηρο. Currus ή plaustrum ή temo ονομαζόταν ο αστερισμός απ’ τους Ρωμαίους. Αργότερα η προσθήκη του ονόματος του Δαβίδ του έδωσε χριστιανικό χαρακτήρα (το ιταλικό carro di Davide και το γαλλικό chariot de David).Το 1624 ο Bartsch πρότεινε την ονομασία άμαξα Σολομώντος.

β) Κάραβος λεγόταν ο αστερισμός στη Ικαρία.

γ) Συνήθης είναι η ονομασία η Κιβωτός του Νώε, που απαντά και στην Ουαλία (Arch Noah). O J.Schiller (Coelum stellatum christianum,1627) ονόμασε όμως έτσι τον αστερισμό της Αργούς.

δ) Στην Κύπρο ο αστερισμός λεγόταν εφτά πλανήτες. Παραπλήσιες, απ’ τον αριθμό των άστρων, είναι και άλλες ονομασίες:η ρωμαϊκή septentriones (εφτά βόδια),η ινδική saptarshayas (εφτά σοφοί),η ουαλική seren y gogledd (εφτά αστέρια του βοριά), οι τουρκομανικές yetti ughri (εφτά κλέφτες) και yetti yulduz (εφτά αδέλφια) κτλ.

ε) Τριόνι,απ την παλαιά ιταλική ονομασία της Άρκτου, trione del cielo.

Τέλος, o G.F. Abbott (Macedonian Folklore,1903) καταγράφει και την ονομασία αλέτρι απ την Μακεδονία, αλλά ο Ν. Πολίτης σχολιάζει: "...τούτο δεν ηδυνήθην να εξακριβώσω. Οι Μακεδόνες ούς ηρώτησα το ηγνόουν".

Η Πούλια

Ήσαν τον παλαιό καιρό εφτά αδερφάδες, και τη μία από δαύτες την σκότωσαν οι άλλες. Και έγιναν όλες άστρα, και όλα μαζί είναι η Πούλια. Γι' αυτό το ένα από τα εφτά άστρα της Πούλιας δε φαίνεται τόσο καλά.

Αυτή η εκδοχή μας παραπέμπει στη γνωστή από τη μυθολογία ιστορία: Απ’ τις εφτά αδελφές, κόρες του Ατλάντα και της Πλειώνης - ή της βασίλισσας των Αμαζόνων- η μια, η Μερόπη, έγινε γυναίκα του θνητού Σίσυφου. Αυτή είναι το έβδομο αστέρι της Πλειάδας, που δεν φαίνεται καλά.

Σ' ένα ηπειρώτικο παραμύθι, η Πούλιω είναι μια κοπέλα, που ο Θεός την έκανε άστρο μαζί με το αδέλφι της, τον Αστερνό, για να τη γλιτώσει απ τα βάσανα: "Κι ο Θεός τα λυπήθηκε, κι έτσι γίνηκαν η Πούλιω Πούλια κι ο Αστερνός Αυγερινός".

Σε μια άλλη εκδοχή, η Πούλια ήταν κλώσα με τα κλωσόπουλά της, κι έγιναν αστέρια. Μονάχα τα έξι της έζησαν, και γι’ αυτό έξι αστέρια στην Πούλια φαίνονται καλά. Καμιά φορά κατεβαίνει στη γη μ' όλη της τη φωλιά. Και γίνεται πολύς κρότος και ταραχή όταν κατεβαίνει, και αλίμονο σ' εκείνον που βρει μπροστά της εκείνη τη στιγμή.

Εδώ βλέπουμε ότι το αρχαίο όνομα διατηρήθηκε παραφθαρμένο σε κάποιες ελληνικές περιοχές: Πλειά στη Ρόδο (πρβ. το δημοτικό "ομοιάζει τ΄ άστρα και την Πλειά"), Απλειά στη Λυκία, Οπλειά στην Κύπρο. Κατά τους μέσους χρόνους λεγόταν εξαστέριν και εξάστερον - ή, ακριβέστατα, επτά αστέρες και επτάστερον. Γνωστή όμως, και πιθανόν πιο εύχρηστη, ήταν η κοινή ονομασία Πούλια ("ο και βαρβαρίζοντες οι κοινοί άνθρωποι λέγουσιν Πούλια"). Η λέξη μοιάζει να προέρχεται απ το πουλί (θηλ. πούλα ή πουλάδα). Ο ελληνικός λαός φαντάστηκε την Πούλια σαν κλώσα με κλωσόπουλα, αν και ποτέ δεν την αποκάλεσε έτσι, με μόνη εξαίρεση τη Μακεδονία, όπου λεγόταν Κλωσαριά. Οι αρχαίοι φαντάζονταν τις Πλειάδες σαν περιστέρια, ενώ στα λαϊκά παραμύθια η Πούλια είναι αδελφή του ήλιου και του φεγγαριού και βασίλισσα των πουλιών.

Τ' Αλετροπόδι

Τ' Αλετροπόδι είναι αρραβωνιαστικός της Πούλιας, και κάθε τόσο την κυνηγάει.

"Αλετροπόδι ή Αλετροπόδα" λεγόταν ο αστερισμός του Ωρίωνα σε όλη την Ελλάδα εκτός απ την Ικαρία, όπου τον ονόμαζαν Πήχες. Το όνομα αυτό-που απαντά και παραφθαρμένο ως Λιτρουπόδια ή Ποδαλέρκα - πρέπει να ήταν εύχρηστο και κατά τους μέσους χρόνους, όπως φαίνεται απ τον Σχολιαστή του Θεοκρίτου: "Ωρίων, το κοινώς αλετροπόδιον λεγόμενον". Σχετικά με το άροτρο και το όργωμα είναι τα ονόματα του αστερισμού και σε άλλες γλώσσες. Ονομασίες αντίστοιχες με τις Ικαρίας απαντούν στη γερμανική γλώσσα (ραβδί ή ρόκα) και στις σλαβικές (επισκοπική πατερίτσα). Όπως σημειώνει ο Ν. Πολίτης, η παράδοση γεννήθηκε απ την κίνηση των άστρων στον ουρανό:"...ο Ωρίων διατρέχει εν τω ουρανώ επί μήνας πέντε τροχιάν πλησίων των Πλειάδων και κατά την ακρόνυχων επιτολήν του Ωρίωνος, ήτις άρχεται ότε ο ήλιος ευρίσκετε είς τον Σκορπίων, ο αστερισμός των Πλειάδων καθώς και ο των Υάδων κινούνται πρό του Ωρίωνος".

Η καταδίωξη των Πλειάδων απ’ τον Ωρίωνα αναφέρεται στους αρχαίους μύθους. Κατά τον Ησίοδο στο «Έργα και ημέραι», οι Πλειάδες δύουν στον Πόντο φεύγοντας "σθένος όμβριμον Ωρίωνος". Κατά τον Πίνδαρο, ο ερωτευμένος Ωρίων καταδίωκε πέντε χρόνια την Πληιόνη και τις κόρες της, ώσπου ο Δίας τους έκανε όλους αστέρια, μαζί με τον σκύλο του Ωρίωνα.

Ο Γιάννος και η Μάρω

Ο Γιάννος και η Μάρω, τα δύο αστέρια που φαίνονταν στον ουρανό, ήσαν αρρεβωνιασμένοι, κι χάλασε ο γάμος. Ο κουμπάρος, όσοι έπαιζαν τ' όργανα, και όλο το συμπεθεριό έγιναν άστρα. Ο Γιάννος και η Μάρω όμως ανταμώνουν μια φορά μόνο το χρόνο. Και τότε, ή ο Γιάννος βγαίνει την ημέρα και η Μάρω τη νύχτα, ή το ενάντιο. Έτσι ζουν πάντα χωρισμένα και κυνηγούν το ένα το άλλο.

Ο Γιάννος και η Μάρω είναι αδέρφια. Η Μάρω όμως είναι πολύ σκληρή αδερφή και πονηρή, και το Γιάννο τον καημένο, που είναι καλόβολος, τον στέλνει το χειμώνα να δουλεύει απάνω στα βουνά με τους πάγους, και το καλοκαίρι κάτω στους κάμπους, που τον πνίγει η φωτιά του ήλιου. Μόνο μια φορά το χρόνο πλησιάζει ο Γιάννος εις τη Μάρω, αλλά και τότε αυτή τον διώχνει ευθύς από κοντά της.

Και στις δύο αυτές εκδοχές μιλάμε για δύο συγκεκριμένους πλανήτες (άστρα για τον απλό λαό). Το ένα άστρο είναι ο Ερμής και τ' άλλο η Αφροδίτη. Αλλού όμως, Γιάννος και Μάρω λέγονταν οι πλανήτες Δίας και Αφροδίτη. Στην Αχαΐα, τ' αστέρια είναι ο Στάχυς της Παρθένου και ο Βοώτης. Ο έρωτας του Γιάννου και της Μάρως αναφέρεται και σε δημοτικά τραγούδια, που όμως δεν μιλούν για την μεταμόρφωσή τους σε αστέρια.

Αινίγματα

ü κλειδώνω μανταλώνω, τον κλέφτη βρίσκω μέσα

(ήλιος)

ü τα δυο καλά στεκούμενα, τα δύο συμπερπατούμενα,

τα δυο που δεν ταιριάζουνε, τα δυο που δε λαγιάζουνε

(ήλιος και φεγγάρι)

ü γαλάζιος κάμπος γεμάτος καντήλια, μα τα δυο του τα μεγάλα,

αξίζουν πιο πολύ απ’ όλα τ' άλλα

(ο ουρανός, τ' άστρα, ο ήλιος, το φεγγάρι)

ü όταν φεύγει ο αφέντης κι απομένει η κυρά,

τα λυχνάρια ένα-ένα μας ανάβει με χαρά

(ο ήλιος, η νύχτα, τ' άστρα)

Πηγές:

Εισαγωγή στην Ελληνική Λαογραφία, Δ. Σ. Λουκάτος, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1992

Παραδόσεις, Ν. Γ. Πολίτη, Εκδόσεις Γράμματα, 1994

Λαϊκός Θησαυρός, Ομάδας Δασκάλων, 1979

Δημοτικά Τραγούδια, Ν. Γ. Πολίτη, Εκδόσεις Γράμματα, 1991

Προλήψεις του Ελληνικού Λαού, Α. Μπούτουρας, Εκδόσεις Κάκτος, 2006

Ελληνικός Λαϊκός Πολιτισμός, Ομάδα Εργασίας, Εκδόσεις Γνώση, 1986

Παράδοση και Τέχνη, Διμηνιαίο Περιοδικό, Τεύχη 69-91

Astronomy Magazine, Μηνιαίο Περιοδικό, Τεύχη ετών 1997, 1998

National Geographic, Μηνιαίο Περιοδικό, Τεύχη ετών 2005, 2006, 2007

Γιατί οι μικροί πλανήτες είναι πετρώδεις και οι μεγάλοι αέριοι?

Η απάντηση έχει να κάνει με την απόσταση τους σε σχέση με τον Ήλιο.


Όταν το άστρο μας 'άναψε' , εδώ και 5 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου 'φύσηξε' τα στοιχεία που το περιέβαλλαν. Τα ελαφρύτερα , όπως το υδρογόνο και το ήλιο εκτινάχθηκαν πολύ μακριά , ενώ τα πιο βαριά έμειναν κοντά του.


Εκεί, αυτά τα αέρια υπολείμματα και οι σκόνες συγκρούστηκαν, σχηματίζοντας σώματα διαμέτρου μια εκατοντάδας χιλιομέτρων.


Αυτοί οι πλανητοειδείς αποτελούνται από υλικά όλο και πιο πυκνά και θερμά, όσο πλησιάζουμε στο κέντρο. Γύρω από την καρδιά τους , που βρίσκεται σε τήξη, πιο πτητικά υλικά σχηματίζουν ένα υγρό και ιξώδη (παχύρρευστο) μανδύα, που καλύπτεται από έναν λεπτό, στερεό και πιο ψυχρό φλοιό.


Οι ακόμα πιο ελαφριές ενώσεις (νερό και αέριο) συνθέτουν μια ατμόσφαιρα, σε περίπτωση βέβαια , που τις συγκρατεί η βαρύτητα του πλανήτη.


Γενικότερα, οι πλανήτες τείνουν να έλκουν όλο και περισσότερη ύλη όσο μεγαλώνουν.Όμως κοντά στο άστρο, η ύλη είναι πολύ σπάνια για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία.



Αποτέλεσμα: Οι πλανήτες κοντά στο άστρο είναι περισσότερο πυκνοί, πετρώδεις και μικροί.Αντίθετα πέρα από τις 4AU* τα ελαφριά υλικά βρίσκονται σε μεγαλύτερη αφθονία.


Τέλος, οι απομακρυσμένοι από το άστρο πλανήτες διαθέτουν, όπως και οι μικροί, ένα στερεό πυρήνα, επικαλύπτονται από ένα παχύ ατμοσφαιρικό στρώμα που μπορεί να αντιπροσωπεύει μέχρι και το 95% της μάζας τους .


Μ' αυτόν τον τρόπο, η μάζα τους αυξάνεται σημαντικά: ο Δίας, που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από αέρια, έχει 318 φορές το βάρος της Γης!
Έτσι, οι πλανήτες που είναι απομακρυσμένοι από το άστρο τους είναι πιο βαριοί, αλλά αποτελούνται ουσιαστικά από αέριο


*Αστρονομική μονάδα:
μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο, περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα