Ένα από τα ανοιχτά προβλήματα της κοσμολογίας είναι η γεωμετρία του Σύμπαντος, και συγκεκριμένα εάν είναι επίπεδο, ή εάν έχει θετική ή αρνητική κυρτότητα. Συνδεδεμένο με το παραπάνω ερώτημα είναι και το σχήμα που θα έχει το Σύμπαν: επίπεδο όπου θα ισχύει το Πυθαγόρειο θεώρημα, κλειστό όπως μία σφαίρα, ή ανοικτό όπως ένα υπερβολοειδές.
Με βάση νέες έρευνες, υπάρχουν ενδείξεις πως ίσως το σύμπαν να είναι αρνητικά κυρτωμένο, έχοντας σχήμα ενός υπερβολοειδούς που μοιάζει με σαμάρι.
Αν και οι παρατηρήσεις συγκλίνουν προς ένα επίπεδο Σύμπαν, υπάρχει ένα μικρό περιθώριο και για τις άλλες δύο εκδοχές. Με βάση νέες έρευνες και αναπάντεχα ευρήματα, υπάρχουν ενδείξεις πως ίσως το σύμπαν να είναι αρνητικά κυρτωμένο, έχοντας σχήμα ενός υπερβολοειδούς που μοιάζει με σαμάρι.
Ερευνώντας την ακτινοβολία-απόηχο της Μεγάλης Έκρηξης, το Κοσμικό Μικροκυματικό Υπόβαθρο (Cosmic Microwave Background), η αμερικανική διαστημική αποστολή WMAP είχε επισημάνει το 2004 ένα αξιοσημείωτο γεγονός: υπήρχε διαφορά στις διακυμάνσεις της ακτινοβολίας αυτής στο βόρειο με το νότιο ημισφαίριου του ουρανού.
Κάτι τέτοιο ήταν τελείως αντίθετο με τις προβλέψεις, καθώς θεωρούμε, αν και δε γνωρίζουμε το λόγο, πως το Σύμπαν είναι ομογενές και ισότροπο, δηλαδή φαίνεται το ίδιο σε όποια κατεύθυνση και αν κοιτάξουμε.
Πέραν όμως αυτής της ομογένειας, υπάρχουν τοπικές μικρές διακυμάνσεις, στις οποίες και οφείλουμε την ύπαρξη μας: καθώς το Σύμπαν εξελισσόταν και διαστελλόταν σχηματίζονταν περιοχές που τοπικά επέτρεπαν τη δημιουργία δομών όπως οι γαλαξίες και μετέπειτα τα άστρα και οι πλανήτες.
Αυτές οι διακυμάνσεις ήταν και στο στόχαστρο της μελέτης του WMAP, το οποίο όμως είχε μετρήσει μια διαφορά της τάξης του 10% στις διακυμάνσεις της ακτινοβολίας υποβάθρου ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια του ουρανού.
Οι επιστήμονες χρειάστηκε να περιμένουν 10 περίπου χρόνια, μέχρι και την ευρωπαϊκή διαστημική αποστολή Planck, η οποία με βελτιωμένη ακρίβεια επιβεβαίωσε το παράδοξο εύρημα του WMAP.
«Φαίνεται να υπάρχει μια προτιμώμενη κατεύθυνση στο Σύμπαν» δήλωσε σχετικά ο Andrew Liddle, φυσικός του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. «Ενώ μπορεί να είναι μια στατιστική φάρσα, ίσως τελικά συμβαίνει κάτι βαθύτερο».
Μια εναλλακτική εξωτική εκδοχή σύμφωνα με άλλους επιστήμονες, είναι πως για αυτή την ανωμαλία ίσως να ευθύνεται η σύγκρουση του Σύμπαντός μας με κάποιο άλλο, λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
Ωστόσο o Liddle και η φυσικός Marina Cortes του πανεπιστημίου Berkeley, εξέδωσαν μια εργασία σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν έχει τελικά ανοικτή γεωμετρία (αρνητική κυρτότητα) και δεν είναι επίπεδο όπως φαίνεται. Σε έναν τέτοιο κόσμο, τα πάντα, ακόμη και το φως ακολουθούν κυρτές γραμμές.
Σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες ο κόσμος μας είναι σα μία φούσκα μέσα σε ένα μεγαλύτερο μετα-Σύμπαν. Κατά τη διάρκεια της γέννησης αυτής της φούσκας, ίσως σχηματίστηκαν διακυμάνσεις στις παρυφές της φούσκας και σε πολύ μεγάλες κλίμακες, εξηγώντας τα ευρήματα των WMAP και Planck. Πολύ πιθανό είναι επίσης να υπάρχουν και άλλες φούσκες-Σύμπαντα, αλλά η επικοινωνία μεταξύ τους είναι αδύνατη.
Οι δύο ερευνητές παραδέχονται πως για την ώρα, η εκδοχή τους είναι απλά μια εικασία. Ωστόσο περισσότερα δεδομένα από το Planck αλλά και τη μελλοντική ευρωπαϊκή αποστολή Euclid θα μπορούσαν να κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους στο μοντέλο τους. Για την ώρα, η σαφής απάντηση για το σχήμα που έχει το Σύμπαν, παραμένει ένα μυστήριο.
Σταμάτησε το μοναδικό πρόγραμμα ανίχνευσης επικίνδυνων αστεροειδών στο νότιο ημισφαίριο
Ο εφιάλτης των Γαλατών
Το μοναδικό πράγμα που φόβιζε τους Γαλάτες του Αστερίξ ήταν να μην πέσει ο ουρανός στο κεφάλι τους!
Όμως σε σχέση με τον καιρό του Αστερίξ – 50 π.Χ. – ο πολιτισμός μας έχει κάνει τεράστια άλματα και ο σύγχρονος άνθρωπος μάλλον έπαψε να φοβάται ότι θα πέσει ο ουρανός στο κεφάλι του. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι σιγά-σιγά διακόπτονται τα προγράμματα ανίχνευσης επικίνδυνων για τη Γη αστεροειδών, παρά τις ανησυχίες που εκφράζουν διάφοροι επιστήμονες…
Ένα ακόμα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι …. η αναστολή του μόνου προγράμματος έγκαιρου εντοπισμού επικίνδυνων αστεροειδών στο νότιο ημισφαίριο. Το πρόγραμμα, χάρις στο οποίο ανιχνεύτηκε ο κομήτης Siding Spring που την Κυριακή πέρασε σε απόσταση λίγων εκατοντάδων χιλιομέτρων από τον πλανήτη Άρη, σταμάτησε εδώ και λίγους μήνες, όταν διακόπηκε η χρηματοδότησή του από τη ΝASA.
Το Siding Spring Survey διεξάγονταν στο ομώνυμο αστεροσκοπείο στην Αυστραλία. Με τη διακοπή του, ελαττώνονται δραστικά οι πιθανότητες να ανιχνευθεί από το νότιο ημισφαίριο ένας αστεροειδής που πρόκειται να περάσει σε επικίνδυνα μικρή απόσταση από τη Γη. «Θα μπορούσε κάλλιστα αυτή τη στιγμή να μας πλησιάζει ένας τέτοιος διαστημικός βράχος, χωρίς εμείς να το γνωρίζουμε», σημειώνει στην αυστραλιανή έκδοση της εφημερίδας Guardian ο Μπράντλεϊ Τάκερ, αστρονόμος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας και το πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.
Δυνητικά επικίνδυνοι αστεροειδείς χαρακτηρίζονται τα ουράνια σώματα με διάμετρο τουλάχιστον 150 μέτρα, τα οποία αναμένεται να προσεγγίσουν τον πλανήτη μας σε απόσταση μικρότερη από 7,5 εκατ. χιλιόμετρα. Μέχρι σήμερα, έχουν εντοπισθεί 1.508 τέτοιοι βράχοι στο διάστημα, ενώ μια από τις πιο γνωστές επιβεβαιωμένες προσκρούσεις αστεροειδούς στη Γη έγινε πριν από περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια, προκαλώντας μια τόσο μεγάλη καταστροφή που συνέβαλε ή ήταν η αιτία για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων.
Μέχρι τη στιγμή που διακόπηκε, το Siding Spring Survey είχε ανακαλύψει 15 δυνητικά επικίνδυνα ουράνια σώματα. Όταν η ΝΑSΑ ανακοίνωσε πως θα αναστείλει τη χρηματοδότησή του, το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας αναζήτησε πόρους από την τοπική κυβέρνηση ή ακόμη και από ιδιώτες χορηγούς, χωρίς ωστόσο κανένα αποτέλεσμα.
Το αντίστοιχο πρόγραμμα που καλύπτει το βόρειο ημισφαίριο του ουράνιου θόλου ονομάζεται Catalina Sky Survey και συνεχίζει να διεξάγεται σε δύο τηλεσκόπια στην Αριζόνα των ΗΠΑ. Με την «αυλαία» ωστόσο του Siding Spring Survey, δεν υπάρχει πλέον καμία ανάλογη συστηματική προσπάθεια στο νότιο ημισφαίριο. Το μόνο που απομένει είναι πλέον όσοι ερασιτέχνες αστρονόμοι παρατηρούν τον ουρανό με αρκετά καλά τηλεσκόπια.
Σύμφωνα με τον Τάκερ, οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν αυτά τα εγχειρήματα περισσότερο σαν αμιγώς ακαδημαϊκά προγράμματα – τη στιγμή που έχουν την ίδια προληπτική σημασία με τα προγράμματα τα οποία εντοπίζουν και παρακολουθούν τους τυφώνες.
Ίσως όμως ο Τάκερ να κάνει λάθος. Μπορεί οι “κυβερνήσεις μας” να έχουν βρει έναν άλλο τρόπο, μηδενικού κόστους, όσον αφορά την πρόβλεψη για το αν θα πέσει κάποιος αστεροειδής στο κεφάλι μας :
naftemporiki.gr – www.theguardian.com-physicsgg
Στην εικόνα του Ήλιου από το Solar Dynamics Observatory βλέπουμε την μεγαλύτερη κηλίδα (AR12192) του ηλιακού κύκλου 24, σε σύγκριση με το μέγεθος της Γης και του Δία
Οι ηλιακές κηλίδες είναι παροδικά φαινόμενα που εμφανίζονται στην επιφάνεια του Ηλίου, τη φωτόσφαιρα. Προκαλούνται από μαγνητική δραστηριότητα, η οποία παρεμποδίζει τα ρεύματα μεταφοράς θερμότητας από το εσωτερικό του Ήλιου, δημιουργώντας έτσι περιοχές με μειωμένη επιφανειακή θερμοκρασία.
Μια άποψη της AR12192 από 16 έως 22 Οκτωβρίου 2014
Παρότι μία ηλιακή κηλίδα έχει θερμοκρασία ως και 5000 βαθμών K, η αντίθεση με το περιβάλλον υλικό των 5800 K την καθιστά εύκολα ορατή ως σκοτεινή κηλίδα, καθώς η ένταση ακτινοβολίας που εκπέμπει ένα θερμό σώμα είναι ανάλογη του Τ4.
Αν μία ηλιακή κηλίδα μπορούσε να παρατηρηθεί απομονωμένη από την περιβάλλουσα φωτόσφαιρα, θα ήταν φωτεινότερη από το νήμα ενός αναμμένου λαμπτήρα πυρακτώσεως.
credit: Karzaman Ahmad and shared at spaceweather.com
Μια ηλιακή κηλίδα διαστέλλεται και συστέλλεται καθώς εξελίσσεται στην ηλιακή επιφάνεια. Η ομάδα ηλιακών κηλίδων AR12192 αυξήθηκε σε μέγεθος και πολυπλοκότητα και έγινε η μεγαλύτερη ηλιακή κηλίδα του τρέχοντος ηλιακού κύκλου (SC24).
Διαβάστε περισσότερα: www.thesuntoday.org – wikipedia-http://physicsgg.me/
Ο αστροφωτογράφος Thierry Legault φωτογράφησε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό να διέρχεται μπροστά από τον Ήλιο τον Σεπτέμβριο του 2014.
Credit and copyright: Thierry Legault.
Στις φωτογραφίες είναι ορατό το ATV-5 Georges Lemaitre, το αυτοματοποιημένο όχημα μεταφοράς της ESA, και τα Soyuz 39 και Progress 56.
Credit and copyright: Thierry Legault.
Πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο επίτευγμα δεδομένου ότι μια διέλευση του Διαστημικού Σταθμού μπροστά από τον Ήλιο διαρκεί λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο …
Αστρονόμος προσδιορίζει την ακριβή ημερομηνία γέννησης του ιμπρεσιονισμού
Claude Monet, “Impression, Sunrise”
Η στιγμή που άλλαξε για πάντα την τέχνη, και έδωσε όνομα στο καλλιτεχνικό ρεύμα του ιμπρεσιονισμού, καθορίστηκε με ακρίβεια χάρη στα όπλα της επιστήμης.
Ο αστροφυσικός Ντόναλντ Ολσον, καθηγητής στο τμήμα Φυσικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Τέξας, υπολόγισε την ακριβή ημέρα και ώρα που ο Κλοντ Μονέ ζωγράφισε το έργο «Impression, Soleil Levant» («Εντύπωση, Ανατολή Ηλίου»). «Αυτός ο πίνακας είναι ένα σύμβολο. Δεν είναι μόνο ένας πίνακας του Μονέ, αλλά το σύμβολο της γέννησης ενός από τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά ρεύματα στον κόσμο» λέει στην «Κ» η Μάριαν Μάθιου, υποδιευθύντρια και επικεφαλής των συλλογών του Μουσείου Μαρμοτάν Μονέ του Παρισιού, όπου από τα τέλη Σεπτεμβρίου και για τέσσερις μήνες πραγματοποιείται έκθεση αφιερωμένη στη «βιογραφία» του συγκεκριμένου πίνακα.
Το πρωί της 13ης Noεμβρίου του 1872, στις 7.35 π.μ., ζωγράφισε ο Μονέ τον διάσημο πίνακα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ολσον. Οπως αναφέρει ο ίδιος ο Μονέ το 1897: «Είχα κάτι που ζωγράφισα από το παράθυρό μου στη Χάβρη: ο ήλιος μέσα από την πάχνη και στo προσκήνιο ξεχωρίζουν μερικά κατάρτια. Ηθελαν να ξέρουν τον τίτλο για τον κατάλογο [της έκθεσης], [διότι] δεν έπειθε εύκολα για άποψη της Χάβρης. Απάντησα “Χρησιμοποιήστε Εντύπωση”».
Οι κριτικές
«Δεν υπάρχει πια ζωγραφική» ήταν ένα από τα πολλά αρνητικά σχόλια των κριτικών τέχνης που ακούστηκαν το 1874 στην πρώτη έκθεση της ομάδας των καλλιτεχνών, που ονομάστηκαν αργότερα ιμπρεσιονιστές, όπου εκτέθηκε και το έργο Impression, Soleil Levant. Οι κριτικοί της εποχής δεν εκτίμησαν τη ζωγραφική τους, τη θεώρησαν ανολοκλήρωτη και ασαφή, τους κατηγόρησαν ότι δίνουν απλά μία εντύπωση. «Μπορείς να δεις την κατεύθυνση του πινέλου πάνω στη ζωγραφιά, δεν είναι ένας λείος πίνακας» λέει η Μάθιου, εξηγώντας ότι οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες ήταν οι πρώτοι που άρχισαν να δουλεύουν πιο γρήγορα, σε εξωτερικούς χώρους και με μικρότερους καμβάδες. «Στο επίκεντρο του έργου δεν είναι το θέμα, αλλά το φως», προσθέτει. «Ο ιμπρεσιονισμός, ως όρος, από τη γέννησή του, ήταν υποτιμητικός».
Ενα πέπλο μυστηρίου τυλίγει εδώ και χρόνια το συγκεκριμένο έργο του Μονέ, το οποίο έχει αποτελέσει αντικείμενο συχνής αντιπαράθεσης μεταξύ των ιστορικών τέχνης. Ζωγραφίστηκε το 1872 ή το 1873; Ήταν άνοιξη ή φθινόπωρο; Δείχνει το ηλιοβασίλεμα ή την ανατολή;
Πιθανές ημερομηνίες
Συνδυάζοντας στοιχεία σχετικά με τη θέση του Ηλιου, τις διακυμάνσεις της παλίρροιας και τις καιρικές συνθήκες, με ιστορικές φωτογραφίες, χάρτες της Χάβρης και την ακριβή θέση του μπαλκονιού του Μονέ, ο Ολσον κατάφερε να εντοπίσει μία προς μία όλες τις πιθανές ημερομηνίες μεταξύ 1872 και 1873 που θα μπορούσε να απεικονίζει ο πίνακας και με τη μέθοδο της εις άτοπον απαγωγής κατέληξε στη 13η Noεμβρίου του 1872.
Ο ίδιος ο Μονέ δίπλα στην υπογραφή του είχε γράψει «’72», αλλά μαρτυρίες από τα ταξίδια του και η ελάχιστη αλληλογραφία που σώθηκε από εκείνη την περίοδο, έκαναν τον σημαντικό ιστορικό τέχνης Ντάνιελ Βιλντενστάιν να εκτιμήσει ότι το έργο φιλοτεχνήθηκε το 1873. Επίσης, τα θολά χρώματα και οι ασαφείς πινελιές έκαναν δύσκολο να διευκρινιστεί η εποχή του χρόνου που απεικονίζεται. «To έργο μέχρι το 1959 έφερε τον τίτλο “Εντύπωση, Δύση Ηλίου”», λέει η Μάθιου. «Η χρονολόγηση του έργου, η οποία ήταν υπό αμφισβήτηση εδώ και 40 χρόνια, ήταν μία πολύ σημαντική υπόθεση για το Μουσείο μας. Ομως εμείς, σαν ιστορικοί τέχνης, δεν μπορούσαμε να ρωτήσουμε τον ήλιο για αποδείξεις», καταλήγει η ίδια εξηγώντας ότι για τη διαλεύκανση του μυστηρίου τα όπλα της επιστήμης και της αστρονομίας ήταν πολύτιμα.
Στην υπηρεσία της τέχνης
Ο αστροφυσικός Ντόναλντ Ολσον, καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Τέξας, μπροστά στον πίνακα του Κλοντ Μονέ, «Impression, Soleil Levant», τον οποίο κατάφερε να χρονολογήσει με ακρίβεια έπειτα από 15ετή επιστημονική και ιστορική έρευνα.
Ο αστροφυσικός Ντόναλντ Ολσον εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί τα εργαλεία της αστρονομίας για να λύσει μυστήρια στην τέχνη, την ιστορία και τη λογοτεχνία. To 2011 επιβεβαίωσε την ανάμνηση της συγγραφέως Μαίρης Σέλεϊ ότι το φεγγαρόφωτο διαπερνούσε το παράθυρό της το βράδυ που ξύπνησε από τον εφιάλτη που την ενέπνευσε να γράψει το «Φρανκενστάιν». Το 2010 συνέδεσε την αναφορά «τεράστια παράξενη παρέλαση μετεωριτών» του Αμερικανού ποιητή Ουόλτ Ουίτμαν στην ποιητική συλλογή «Φύλλα Χλόης», με μία σπάνια βροχή μετεωριτών που σημάδεψε τον ορίζοντα το 1860. Το 2004, ο Ολσον βρέθηκε στην Αθήνα για να υπολογίσει την ακριβή ημερομηνία της λήξης της Μάχης του Μαραθώνα στηριζόμενος σε στοιχεία που έδωσε ο Ηρόδοτος σε σχέση με τη φάση της Σελήνης. To 2003, συνέδεσε τον έντονα πορτοκαλί ουρανό στο έργο «Κραυγή» του Νορβηγού ζωγράφου Εντβαρντ Μουνκ με την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα.
«Το έργο αυτό με προβληματίζει για περισσότερα από 15 χρόνια» λέει στην «Κ» ο Ολσον, ενώ στέκεται μπροστά στον πίνακα του Μονέ στην έκθεση στο Παρίσι και με την ικανοποίηση χαραγμένη στο πρόσωπό του αποκαλύπτει βήμα προς βήμα όλη τη διαδικασία της εξιχνίασης του μυστηρίου και της επιστημονικής του έρευνας.
Το μπαλκόνι από όπου ζωγράφιζε
Παρά τους δεκάδες χάρτες, τις πάνω από 400 ιστορικές φωτογραφίες του λιμανιού της Χάβρης, τις ακριβείς μετρήσεις του προσανατολισμού της ανατολής του Ηλίου και των λεπτομερών υπολογισμών της παλίρροιας του λιμανιού, δεν θα ήταν δυνατή η χρονολόγηση του πίνακα μέχρι πριν από λίγους μήνες, όταν ο καθηγητής Ολσον βρήκε αναρτημένα στο Διαδίκτυο δύο στοιχεία που του έλυσαν τα χέρια. «Ηταν σημαντικό για τους υπολογισμούς μας να γνωρίζουμε πού ακριβώς στέκονταν ο Μονέ όταν ζωγράφιζε τον πίνακα» λέει ο ίδιος, δείχνοντας ενθουσιασμένος μία φωτογραφία που αγόρασε πρόσφατα από το γαλλικό ebay και απαθανατίζει την πρόσοψη του ξενοδοχείου όπου διέμενε ο Μονέ κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στη Χάβρη το διάστημα 1872-1873. «Ενα από τα μεγαλύτερα εμπόδια σε αυτή την έρευνα ήταν ότι η πόλη της Χάβρης εξαφανίστηκε από βομβαρδισμό κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν μπορούσαμε να πάμε και να δούμε με τα μάτια μας τη θέα από το μπαλκόνι», λέει ο Ολσον.
Γνωρίζοντας τη γωνία υπό την οποία ο Μονέ αντίκρισε και ζωγράφιζε την ανατολή, ο Ολσον κατάφερε να προσδιορίσει τη θέση του ανατέλλοντος Ηλίου. Οπως εξηγεί, οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν μία συντεταγμένη, το αζιμούθιο, για να προσδιορίσουν την κατεύθυνση της πυξίδας. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του, μόνο στα μέσα Νοεμβρίου και στα τέλη Ιανουαρίου ο Ηλιος ανατέλλει στο σημείο του ορίζοντα που απεικονίζεται στον πίνακα. «Ο Μονέ ζωγράφισε τον πίνακα μεταξύ 7.30 π.μ. και 8.30 π.μ.» λέει ο Ολσον που υπολόγισε ότι ο Ηλιος βρίσκεται 2 με 3 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα, το οποίο αντιστοιχεί σε 20 -30 λεπτά μετά τη στιγμή της εμφάνισης του Ηλιου.
Η ομίχλη στον καμβά
Εκτός από τη θέση του Ηλιου, ένα ακόμα στοιχείο κρυμμένο μέσα στον πίνακα απέκλεισε αρκετές ημερομηνίες του Νοεμβρίου και του Ιανουαρίου του 1872 και του 1873. Μέσα από την ομίχλη στον καμβά του Μονέ, διαφαίνονται κατάρτια μεγάλων ιστιοφόρων πλοίων να εισέρχονται στο λιμάνι της Χάβρης. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο κατά τη διάρκεια υψηλής παλίρροιας, σε ένα περιθώριο 3-4 ωρών. «Το παλιρροιακό φαινόμενο στο λιμάνι της Χάβρης είναι πολύ έντονο. Δεν έχει καμία σχέση με τη διακύμανση της παλίρροιας που παρατηρείται στην Ελλάδα. Στην ακτή αυτή της Γαλλίας η στάθμη της θάλασσας μπορεί να ανεβαίνει και να κατεβαίνει από 3 έως 6 μέτρα, ενώ σε κάποια σημεία ακόμα και 10 μέτρα.
«Τα τελευταία στοιχεία που μας επέτρεψαν να λύσουμε το μυστήριο ήταν μετεωρολογικά δεδομένα του 19ου αιώνα για το λιμάνι της Χάβρης που αναρτήθηκαν πρόσφατα στο Διαδίκτυο» λέει ο Ολσον. Ψάχνοντας για ημέρες με συννεφιά και υγρασία, αλλά όχι καταιγίδες, οι αρχικώς 19 πιθανές ημερομηνίες, περιορίστηκαν στις έξι.
«Νόμιζα ότι εκεί θα σταματούσα, με αυτές τις έξι εναλλακτικές. Ενα πρωί όμως, ενώ ακόμα ήμουν ξαπλωμένος στο κρεβάτι μου, διαπίστωσα ότι δεν είχα χρησιμοποιήσει το στοιχείο της διεύθυνσης του ανέμου» λέει ο Ολσον, δείχνοντας τον καπνό από 2-3 φουγάρα στο αριστερό μέρος του πίνακα, τα οποία φανερώνουν ότι ο άνεμος φυσούσε από τα ανατολικά. «Αυτό απέκλεισε άλλες τέσσερις ημερομηνίες και έμεινα με δύο εναλλακτικές, μία τον Νοέμβρη του 1872 και μία τον Ιανουάριο του 1873», λέει ο Ολσον, ο οποίος σε αυτό το σημείο της έρευνας άφησε το Μουσείο Μαρμοτάν να έχει τον τελευταίο λόγο. Σεβόμενοι τη χρονολογία που έδωσε ο ίδιος ο Μονέ, όρισαν ως πιο πιθανή ημερομηνία για τη δημιουργία του πίνακα την 13η Noεμβρίου του 1872, στις 7.35 π.μ. «Το να εξετάζω ένα προϊόν τέτοιας υψηλής τέχνης κάνει τη ζωή μου πλουσιότερη. Με κάνει να φαντάζομαι ότι βρίσκομαι σε εκείνο το μπαλκόνι και κοιτώ τη θάλασσα δίπλα στον Μονέ» λέει ο Ολσον.
ΑΣΠΑΣΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ, kathimerini.gr – theartnewspaper.com physicsgg
Το ίδιο το σύμπαν. Το πώς γίνεται να συμβαίνει είναι λίγο περίπλοκο και γι αυτό ας ξεκινήσουμε από την αρχή, την Μεγάλη Έκρηξη. Πριν από περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια, δημιουργήθηκε το σύμπαν και από τότε διαστέλλεται προς κάθε κατεύθυνση, γεγονός που απέδειξε πρώτος ο αστρονόμος Ε. Hubble αναλύοντας το φως απομακρυσμένων γαλαξιών [βλέπε το σχετικό άρθρο: Ο νόμος του Χάμπλ (Hubble)].
Σύμφωνα με το νόμο του Χάμπλ, όσο πιο μακριά βρίσκεται ένας γαλαξίας τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα απομάκρυνσής του.
Δεν υπάρχει όριο στο πόσο γρήγορα μπορεί το σύμπαν να διαστέλλεται. Το σύμπαν μπορεί να επεκτείνεται και με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός. Αυτό δεν αντιφάσκει με την θεωρία της Σχετικότητας του Einstein, σύμφωνα με τη οποία κανένα σώμα δεν μπορεί να κινηθεί με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός. Δεν κινείται κάποιο αντικείμενο με «υπερφωτεινή» ταχύτητα, αλλά αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο ίδιος χώρος από μόνος του τεντώνει με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός, γεγονός που δεν απαγορεύει η θεωρία της Σχετικότητας. Φανταστείτε το σύμπαν σαν ένα σταφιδόψωμο που διαστέλλεται. Οι σταφίδες-γαλαξίες θα απομακρύνονται μεταξύ τους καθώς το σταφιδόψωμο θα φουσκώνει.
Μερικοί γαλαξίες είναι ήδη τόσο μακριά από μας και απομακρύνονται τόσο γρήγορα που το φως τους δεν θα φτάσει ποτέ στη Γη.
Είναι σαν να τρέχουμε έναν αγώνα δρόμου και ο δρόμος να μεγαλώνει πιο γρήγορα απ’ ότι μπορούμε εμείς να τρέξουμε. Τότε δεν θα φτάσουμε ποτέ στον τερματισμό….
popsci.com-physicsgg
Η ταχύτητα είναι σχετική. Δεν υπάρχει κάτι ακίνητο στο σύμπαν ως προς το οποίο να μετράμε τις ταχύτητες των σωμάτων. Ίσως να είναι η κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου που βρίσκεται παντού στο σύμπαν (για το θέμα αυτό διαβάστε ΕΔΩ). Χρησιμοποιώντας το φαινόμενο Ντόπλερ μπορούμε να προσδιορίσουμε την ταχύτητά του ηλιακού μας συστήματος σε σχέση με την κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, περίπου στα 600 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Οι απομακρυσμένοι γαλαξίες κινούνται πολύ γρηγορότερα: το σύμπαν διαστέλλεται προς όποια κατεύθυνση κι αν κοιτάξουμε. Πολύ μακριά υπάρχουν γαλαξίες που απομακρύνονται φαινομενικά με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός, γεγονός που σημαίνει ότι η ακτινοβολία τους δεν πρόκειται να φτάσει ποτέ σε μας.
Στο ηλιακό μας σύστημα ο Ερμής είναι ο ταχύτερα κινούμενος πλανήτης με τροχιακή ταχύτητα περίπου 48 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο (km/s) – η αντίστοιχη τροχιακή ταχύτητα της γης είναι περίπου 30 km/s. Το διαστημικό σκάφος Hlios2 – ήταν το πρώτο που προσέγγισε τον Ερμή – έφτασε τα 70km/s εξαιτίας της βαρύτητας του ήλιου. Οι κομήτες των οποίων τμήμα της τροχιάς τους βρίσκεται έξω από το ηλιακό σύστημα, όταν προσεγγίζουν το ήλιο έχουν ταχύτητες μέχρι και 600km/s.
Στα εξωτερικά τμήματα του γαλαξία μας υπάρχουν κάποια περίεργα σώματα “τα άστρα υπερ-ταχύτητας” που κινούνται ως προς τον γαλαξία με ταχύτητα 850km/s. Η θεωρία λέει ότι η ταχύτητα αυτή σχετίζεται με τη γιγάντια μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας, η βαρύτητα της οποίας μπορεί να λειτουργήσει ως σφενδόνα. Οι μαύρες τρύπες εξαιτίας της ανυπέρβλητης βαρύτητάς τους, μπορούν να δημιουργήσουν μαγνητικούς ανεμοστρόβιλους οι οποίοι εκσφενδονίζουν πίδακες ύλης με ταχύτητες πάνω από το 99% της ταχύτητας του φωτός.
Οι περιστρεφόμενοι αστέρες νετρονίων, γνωστοί και ως pulsars μπορεί να περιστρέφονται με συχνότητα 1000 φορές το δευτερόλεπτο, που σημαίνει ότι η επιφάνειά τους κινείται με ταχύτητα πάνω από το 20% της ταχύτητας του φωτός. Αρκετά μακριά από την επιφάνειά τους, το μαγνητικό πεδίο που δημιουργείται από το πάλσαρ μπορεί να κινηθεί γρηγορότερα από το φως. Αυτό δεν έρχεται σε σύγκρουση με τους νόμους της φυσικής καθώς το μαγνητικό πεδίο δεν μεταφέρει ενέργεια ή πληροφορία.
Αυτά τα υπερταχέα πεδία είναι ίσως η πηγή των ισχυρών, κανονικών παλμών ακτινοβολίας που μας στέλνουν τα πάλσαρ. Μικροσκοπικές διακυμάνσεις στον ρυθμό αυτών των παλμών θα μπορούσαν στο μέλλον να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων.
Ακόμη και στερεά αντικείμενα μπορούν να πλησιάσουν την ταχύτητα του φωτός με τη βοήθεια μιας μαύρης τρύπας. Στον ορίζοντα των γεγονότων μιας μαύρης τρύπας, μια πέτρα απλά θα εξαφανιστεί. Όμως, δυο πέτρες, σε διαφορετικές τροχιές θα μπορούσαν να συγκρουστούν μεταξύ τους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Tomohiro Harada και Masashi Kimura από το πανεπιστήμιο του Τόκιο, η περιστροφή μιας μαύρης τρύπας συμπαρασύρει σε μια δίνη τον περιβάλλοντα χώρο και αυξάνει την μέγιστη ταχύτητα σύγκρουσης. Το συμπέρασμα είναι ότι κάπου στο σύμπαν, δυο πέτρες που πιάστηκαν στα δίχτυα μιας περιστρεφόμενης μαύρης τρύπας κινούνται η μια προς την άλλη σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός.
www.newscientist.com-physicsgg
