Αθηνά, το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο ακτίνων Χ

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενεργού γαλαξία

H Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) ενέκρινε το πλάνο για την κατασκευή του μεγαλύτερου μέχρι σήμερα διαστημικού τηλεσκοπίου ακτίνων Χ.

Το τηλεσκόπιο με το αρχαιοελληνικής προέλευσης όνομα ΑΤΗΕΝΑ (Advanced Telescope for High Energy Astrophysics), αποτελεί την δεύτερη κατά σειρά επιλογή της ESA για τις επιστημονικές αποστολές μεγάλου μεγέθους, μετά το JUICE το οποίο θα μελετήσει τους δορυφόρους του Δία. Σύμφωνα με τα παρόντα σχέδια η Αθηνά θα κοστίσει περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ, θα έχει μήκος 12 μέτρων ζυγίζοντας 5 τόνους, ενώ η διακριτική της ικανότητα θα είναι 100 φορές μεγαλύτερη από όλες τις προηγούμενες αποστολές ακτίνων Χ.

Συνδυάζοντας ένα πολύ ισχυρό τηλεσκόπιο με επιστημονικά όργανα τελευταίας τεχνολογίας η Αθηνά θα είναι σε θέσει να απαντήσει σε μία σειρά από σημαντικά ερωτήματα της αστροφυσικής όπως το γιατί η ύλη συγκεντρώθηκε στους γαλαξίες και τα γαλαξιακά σμήνη που παρατηρούμε σήμερα ή το πως εξελίσσονται οι μαύρες τρύπες και τι συμβαίνει στις γειτονικές τους περιοχές.

Οι επιστήμονες θεωρούν πως στο κέντρο σχεδόν όλων των γαλαξιών βρίσκονται μαύρες τρύπες με μεγάλη μάζα οι οποίες επηρεάζουν έντονα το σχηματισμό των γαλαξιών και την εξέλιξή τους. Για να ερευνήσει αυτή τη σύνδεση γαλαξιών-μελανών οπών, η Αθηνά θα παρατηρήσει την ακτινοβολία υψηλών συχνοτήτων που εκπέμπει η ύλη λίγο πριν «πέσει» εντός μιας μαύρης τρύπας όντας σε θέση να μετρήσει τις παραμορφώσεις που εισάγουν στο σήμα οι ακραίες συνθήκες βαρύτητας που επικρατούν στις περιοχές αυτές.
Οι ασύγκριτες δυνατότητες του νέου τηλεσκοπίου θα δώσουν επίσης την ευκαιρία στους επιστήμονες να μελετήσουν με ακρίβεια μία πληθώρα από άλλα αστρονομικά φαινόμενα, όπως τις εκρήξεις ακτίνων γ, τα θερμά αέρια που περιβάλλουν γαλαξιακά σμήνη, τις μαγνητικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ εξωπλανητών και των μητρικών τους άστρων, το σέλας στο Δία ή ακόμη και τους κομήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα, συνιστώντας ένα σημαντικό βήμα προόδου στην επιστημονική γνώση.

Η εκτόξευση της Αθηνάς υπολογίζεται γύρω στο 2028, οπότε και το γιγαντιαίο τηλεσκόπιο θα τοποθετηθεί στο σημείο Λαγκράντζ L2, 1.5 εκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά από τη Γη σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή του Ήλιου, ώστε να εκμεταλλεύεται τη σκιά του πλανήτη μας. Η κατασκευή της αναμένεται να αρχίσει το 2019 αφότου ολοκληρωθούν όλες οι προκαταρκτικές μελέτες.
naftemporiki.gr - www.esa.int physicsgg