“Mingus”: το πιο μακρινό σουπερνόβα …

… θα μπορούσε να ρίξει φως στη σκοτεινή ενέργεια




Αμερικανοί ερευνητές ανακάλυψαν, με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, την πιο μακρινή στον χώρο και τον χρόνο έκρηξη σουπερνόβα τύπου Ια που έχει ποτέ παρατηρηθεί στο σύμπαν. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου δέκα δισεκατομμυρίων ετών φωτός και είναι δυνατό να μελετηθεί καλύτερα από κάθε άλλη μακρινή παρόμοια αστρική έκρηξη, πράγμα πολύτιμο για τους αστροφυσικούς.

Η σουπερνόβα, με την ονομασία SN SCP-0401 (έχει και το παρατσούκλι «Mingus» από τον ομώνυμο μουσικό της τζαζ Charles Mingus!) εντοπίστηκε από τους επιστήμονες του Προγράμματος Κοσμολογίας Σουπερνόβα του Lawrence Berkeley National Laboratory, όπου επικεφαλής είναι ο νομπελίστας καθηγητής αστροφυσικής του πανεπιστημίου του Berkeley Saul Perlmutter.


Η ανακάλυψη – που ανακοινώθηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρίας- θα βοηθήσει στην καλύτερη «μέτρηση» της κοσμικής ιστορίας και της διαχρονικής εξέλιξης της σκοτεινής ενέργειας, της μυστηριώδους δύναμης που επιταχύνει τη διαστολή του σύμπαντος (όπως ανακάλυψε ο Perlmutter το 1998 και γι’ αυτό βραβεύτηκε το 2011).


Ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, είναι πώς και γιατί η σκοτεινή ενέργεια φαίνεται να επηρεάζει την επέκταση του σύμπαντος διαφορετικά σε διαφορετικές περιοχές του. «Με το SN SCP-0041, έχουμε το πρώτο παράδειγμα μιας καλά μετρήσιμης σουπερνόβα, τόσο μακριά που μπορεί να αξιοποιηθεί για την μελέτη της ιστορίας επέκτασης του σύμπαντος εδώ και σχεδόν 10 δισ. χρόνια», δήλωσε ο ερευνητής D. Rubin.


Οι περισσότερες σουπερνόβα ξεκινούν ως άστρα των οποίων καταρρέει ο πυρήνας, όμως μια σουπερνόβα τύπου Ια αρχίζει ως λευκός νάνος που απορροφά μάζα από ένα άλλο γειτονικό άστρο-συνοδό. Όταν το άστρο-νάνος φθάσει σε μια κρίσιμη μάζα, εκρήγνυται σε μια τιτάνια θερμοπυρηνική έκρηξη. Το φως από τις εκρήξεις αυτού του είδους, καθώς ταξιδεύει έως τη Γη, θεωρείται από τους αστρονόμους ιδανικό σημείο αναφοράς για τη μέτρηση των κοσμικών αποστάσεων, καθώς και για τον υπολογισμό του πόσο έχει επεκταθεί (διασταλεί) το σύμπαν από τότε που έγινε η συγκεκριμένη έκρηξη.