Ανακαλύφθηκε ο αρχαιότερος σπειροειδής γαλαξίας

.... και ο πιο μακρινός, σε απόσταση σχεδόν 11 δισ. ετών

Καλλιτεχνική απεικόνιση του γαλαξία BX442 και του συνοδού του νάνου γαλαξία

Οι αστρονόμοι παρατήρησαν τον αρχαιότερο και μακρινότερο σπειροειδή γαλαξία που έχουν έως τώρα δει στο σύμπαν. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10,7 δισεκατομμυρίων ετών, κοντά στις εσχατιές του ορατού σύμπαντος, πολύ πιο μακριά και πιο πίσω στο χρόνο από ό, τι θεωρούσαν έως τώρα δυνατό οι επιστήμονες για ένα τέτοιου είδους γαλαξία.

Η απρόσμενη και σημαντική ανακάλυψη είναι πιθανό να οδηγήσει σε αναθεώρηση των αντιλήψεων για τη δημιουργία των γαλαξιών στο πρώιμο σύμπαν. Οι αστρονόμοι πίστευαν ότι είναι αδύνατο να υπάρξει γαλαξίας με καλοσχηματισμένους σπειροειδείς βραχίονες στην ταραχώδη «παιδική» ηλικία του σύμπαντος, όταν κοσμικά νέφη και άστρα συγκρούονταν, κάτι που δεν άφηνε εύκολα περιθώριο για συμμετρικές γαλαξιακές δομές.

Οι Αμερικανοί και Καναδοί ερευνητές, με επικεφαλής τον Ντέηβιντ Λο του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του πανεπιστημίου του Τορόντο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, το «Science» και το «New Scientist», έκαναν την παρατήρηση, ενώ χρησιμοποιούσαν το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» για να φωτογραφίσουν στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος 306 πολύ μακρινούς γαλαξίες. Αναλυτικότερες παρατηρήσεις έγιναν στη συνέχεια από το αστρονομικό παρατηρητήριο Κεκ πάνω στο ηφαιστειακό όρος Μάουνα Κέα της Χαβάης.

Ο νέος γαλαξίας, με την ονομασία ΒΧ442, που παρατηρήθηκε στην κατεύθυνση του αστερισμού του Πήγασου όπως ήταν τρία περίπου χρόνια μετά την «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ), είναι πολύ παλαιότερος και πολύ πιο απομακρυσμένος, κατά αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια, σε σχέση με τους έως τώρα σπειροειδείς γαλαξίες που έχουν ανακαλυφθεί. Σε τόσο πρώιμο στάδιο της εξέλιξης του σύμπαντος, οι αρχαίοι γαλαξίες έχουν συνήθως ακανόνιστα σχήματα και όχι συμμετρικά όπως τα σπειροειδή.

Σήμερα πια υπάρχουν αρκετοί σπειροειδείς γαλαξίες, ανάμεσα στους οποίους και ο δικός μας, οι οποίοι έχουν πολλά νέα άστρα, ενώ παράλληλα υπάρχουν και πολλοί ελλειπτικοί γαλαξίες που έχουν συνήθως πιο παλιά άστρα. Τα δύο τρίτα των φωτεινών γαλαξιών που έχουν εντοπιστεί (γιατί υπάρχουν και σκοτεινοί που είναι αόρατοι), είναι σπειροειδείς.

Οι επιστήμονες επίσης έχουν ήδη βρει ενδείξεις για μία τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του ασυνήθιστου γαλαξία, ο οποίος έχει διάμετρο περίπου 50.000 ετών φωτός, σχεδόν τη μισή από το δικό μας. Ο πρώτος σπειροειδής γαλαξίας που παρατηρήθηκε στην ιστορία, ήταν αυτός της «Δίνης», το 1845, στην Ιρλανδία.

Στην πραγματικότητα όμως, σήμερα πια ο αρχαίος σπειροειδής γαλαξίας ΒΧ442 μπορεί να μην έχει διατηρήσει τους τρεις όμορφους σπειροειδείς-γεμάτους αέρια και άστρια-βραχίονές του. Είναι πολύ πιθανό ότι θα έχει ήδη συγκρουστεί με ένα άλλο γείτονά του, σχηματίζοντας πια ένα νέο άμορφο ελλειπτικό γαλαξία. Μια ανάλογη μοίρα κατά πάσα πιθανότητα περιμένει και τον δικό μας γαλαξία, όταν θα συγκρουστεί μετωπικά με τον γαλαξία της Ανδρομέδας μετά από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια. 

Πηγή: ΑΜΠΕ - universetoday.com physicsgg